ABD’nin Seattle kentindeki Fred Hutchinson Kanser Merkezi’nden araştırmacılar, sonuçlarını JAMA Tıbbi Araştırma Ağı’nda yayımladıkları çalışmada, Çin’deki üç üniversitenin vefat ilanları ve ülkede yaygın kullanılan Baidu arama motorunda vefatla ilgili anahtar sözcük sorgularından elde ettikleri bilgilerle, Aralık 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde “ölüm fazlası” sayılarına ait kestirimde bulundu.
Ölüm ilanlarında ve anahtar sözcük sorgularındaki evvelki yıllara kıyasla artışı hesaplayan ve bunun genel nüfusa izdüşümünü yapan araştırmacılar, ülkede Covid-19’un kitlesel ölçekte yayıldığı iki ayda, 30 yaş üstü 1,87 milyon insanın hastalıktan ölmüş olabileceğini sonucuna vardı.
Araştırmacılar, başşehir Pekin’deki Peking Üniversitesi ve Çinghua Üniversitesi ile ülkenin Heylongciang eyaletindeki Harbin Teknoloji Enstitüsünün Ocak 2016-Ocak 2023 ortası yayımladığı vefat ilanlarında yaptığı incelemede, Aralık 2022 ve Ocak 2023 tarihlerinde ölümlerin, evvelki yıllara kıyasla kitlesel yayılmanın daha geniş olduğu Pekin’deki üniversitelerde yüzde 400, Harbin’deki üniversitede ise yüzde 56 arttığını tespit etti.
Ayrıca, “sendrom takip verisi” olarak isimlendirdikleri Baidu sorgularını tahlil eden araştırmacılar, kelam konusu periyotta arama motorunun endeksinde “cenaze evi”, “kremasyon” (naaşın yakılması işlemi), “krematoryum” (naaşların yakıldığı yer) ve “defin” sözcüklerinin Çin anakarasındaki tüm bölgelerdeki artış sıklığını hesapladı.
Araştırmacılar, ülkenin batısında uzak ve dağınık bir bölge olan Tibet Özek Bölgesi dışında ülkenin tüm eyalet ve bölgelerinde vefatla ilgili anahtar sözcüklerinde sorgulanma sıklığında artış olduğunu gözledi.
Pekin ve Harbin’de üniversitelerdeki vefat ilanlarının artışı ile vefatla ilgili sözcüklerin sorgularındaki artış ortasında yakın bağıntı olduğunu tespit eden araştırmacılar, mukayeseli bilgilerden ülke genelindeki mümkün mevt fazlasının izdüşümünü yaptı.
Araştırmacılar, Covid-19 önlemlerinin kaldırılmasını izleyen iki ayda, 30 yaş üstü nüfusta geçmiş yıllara kıyasla 1,87 milyon fazla vefat olduğu istikametinde kestirimde bulundu.
“ÖLÜM FAZLASI”
Salgın hastalık periyotlarında bir ülkede mevt sayıları konusunda tereddütler olduğunda gerçek can kaybı sayısının tespit edilmesi için, nüfus istatistiklerinde yeni mevt sayılarını geçmiş yıllarla kıyaslanarak “ölüm fazlasının” hesaplanması geçerli formül kabul ediliyor.
Çin’de 2021 ve 2022 yıllarındaki nüfus istatistikleri kıyaslandığında, 2021’de 10,14 milyon olan vefat sayısının 2022’de 10,41 milyona çıktığı, iki yıl ortasında 270 bin “ölüm fazlası” olduğu görülüyor.
Çin hükümeti, Covid-19 önlemlerinin kaldırılmasının akabinde virüse bağlı vefat istatistiklerini açıklamayı bırakırken salgının tesirli olduğu iki ayda geçmiş yıllara kıyasla 60 bin fazla mevt olduğunun varsayım edildiğini bildirmişti.
Çin’de Covid-19 salgınının başından beri, “sıfır vaka” olarak isimlendirilen, büyük çaplı kapanma, karantina ve seyahat kısıtlamalarını gerektiren salgın denetim önlemlerinin 7 Aralık 2022’de birdenbire kaldırılmasıyla olaylar süratle artmış, ülke bugüne dek görülen en büyük kitlesel yayılmayla karşı karşıya kalmıştı.
Çin Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi, kısıtlamalarının kaldırılmasıyla ortaya çıkan salgın dalgasında nüfusun yüzde 82,4’ünü oluşturan, 1 milyardan fazla insanın virüse yakalandığının iddia edildiği bildirilmişti.
