Bu yıl ocak-ekim devrinde global ortalama sıcaklıklar, sanayi öncesi devir (1850-1900) ortalamasının 1,43 derece üzerine çıktı ve 2023’ün, şimdi yıl sonuna gelmeden kayıtlara en sıcak yıl olarak geçeceği açıklandı.
Temmuz 2023 kayıtlardaki en sıcak ay olurken, sıcaklıklar Ağustos-Kasım 2023 devrinde de rekor kırmaya devam etti.
Sıcaklıkların 2024’te nasıl seyredeceğini ve Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen El Nino hava olayının global sıcaklıklar üzerindeki tesirini, Avrupa Birliği’nin finanse ettiği Copernicus İklim Değişikliği Servisi Yöneticisi Carlo Buontempo ve ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) Baş Bilim İnsanı Sarah Kapnick’e soruldu.
Buontempo, 2023’ün global ortalama sıcaklıklar açısından “benzeri görülmemiş” bir yıl olduğunu belirterek, “Tamamen bilinmeyen bir bölgedeyiz. Okyanus suyu sıcaklığı rekor düzeyde ve 1940’larda başlayan kayıtlarımızdan itibaren bu türlü bir sıcaklık görmedik. Büyük olasılıkla binlerce yıldır bu türlü bir sıcaklık görmedik. Bu yeni bir dünya ve bu yeni dünyada daha evvel gördüğümüzden çok farklı şeyler bekleyebiliriz.” diye konuştu.
Okyanus ve atmosfer yüzey sıcaklığındaki rekorlar, çok sıcak hava dalgaları, şiddetli kuraklık ve ağır orman yangınlarının görülmesinin iklim değişikliğiyle ilişkili olduğunu kaydeden Buontempo, “İklim değişikliğinden bahsederken gelecekte olacak bir mevzu üzere bahsediyoruz fakat bence 2023 iklim değişikliğinin tam olarak şu anda gerçekleştiğini bize gösterdi.” dedi.
Bu yıl global sıcaklıklardaki artışın iklim değişikliğinin yanı sıra El Nino ile de temaslı olduğunu aktaran Buontempo, şöyle devam etti:
“2024 yazında tam olarak neler olacağını söylemek için şimdi erken fakat geçmişte gördüklerimizden hareketle söyleyebileceğimiz birtakım tespitler var. Bunlardan birincisi, biliyoruz ki El Nino kış periyodunda tepe yapıyor ve bahar periyodunda tesiri azalmaya başlıyor. Global ortalama sıcaklıklar da El Nino’yu takip eden yılda azamî düzeye çıkıyor. Pasifik Okyanusu’nda El Nino’nun sıcaklıklar üzerindeki tesiri azamiye ulaştı ve düşüşe geçti. Orta Pasifik’te El Nino kaynaklı sıcaklıklar tepeye yakın, yaklaşık bir ay içinde tepeyi görmüş olacak ve düşmeye başlayacak. Modellemelerimiz El Nino tesirinin bahar sonunda nötr hale geleceğini gösteriyor. Bu açıdan 2024, sıcaklıkların rekor tazeleyeceği bir öbür yıl olacak.”
Buontempo, El Nino’nun artık büsbütün farklı bir iklimde gerçekleştiğine işaret etti.
DAHA AĞIR VE UZUN MÜDDETLİ KURAKLIK RİSKİ
Sıcaklıkların bölgesel olarak da hissedileceğini belirten Buontempo, iklim değişikliği nedeniyle artan sıcak hava dalgalarının gelecek yıl da kara alanları için çok büyük bir risk olmaya devam edeceğini lisana getirdi.
Buontempo, Hükümetler Ortası İklim Değişikliği Paneli’nin sıcak hava dalgaları nedeniyle kuraklık riskinin arttığını gösteren bulgularını anımsatarak, “Özellikle Akdeniz’e baktığımızda, iklim değişikliği nedeniyle kuraklığın şiddetlenmesi somut bir risk ve çok yüksek ihtimalle kuraklık daha ağır olacak ve uzun sürecek.” ihtarında bulundu.
Şiddetlenen hava olayları ve kuraklığın bu yıl Akdeniz’de bilhassa zeytin ve zeytinyağı üretimini olumsuz etkilediğini söyleyen Buontempo, bölgede üzüm, badem ve fındık üretiminin de kuraklıktan etkilendiğine dikkati çekti.
Buontempo, günlük hayatı yakından etkileyen bu cins gelişmelerin iklim değişikliğine karşı aksiyon alınmasını tetikleyebileceğini tabir ederek, şunları kaydetti:
“İklim fiziği çok net. 19. yüzyılın sonlarından beri sıcaklık artışlarına neyin yol açtığını biliyoruz. Yüzyılı aşkın bir müddettir farkındayız ki karbon emisyonlarını artırırsak, atmosfer sıcaklığı da artacak. Sıcak hava dalgalarını ve başka tüm tesirleri denetim altına alabilmemiz büsbütün sera gazı emisyonlarını azaltmamıza ve net sıfır emisyona ulaşmamıza bağlı. Bunu da lakin global çapta bir tahlil bularak başarabiliriz.”
“KAYITLARDAKİ EN SICAK YILLAR EL NİNO DEVİRLERİNDE GÖRÜLÜYOR”
NOAA Baş Bilim İnsanı Sarah Kapnick de son altı ayın üst üste en sıcak aylar olduğunu belirterek, NOAA’nın 2023’ün kayıtlardaki en sıcak yıl olduğunu bu ay teyit edeceğini söyledi.
Rekor sıcaklıkların iki nedene bağlı olduğunu anlatan Kapnick, “Bunlardan birincisi denizlerdeki sıcak hava dalgası. Okyanusların yüzde 50’sinde sıcak hava dalgasının yaşandığını gözlemledik. Okyanuslardaki sıcak hava dalgası yüzey sıcaklıklarını da etkiliyor ve atmosfer sıcaklığı da artıyor. Ayrıyeten El Nino devrindeyiz. Çoklukla her 7 yılda bir yaşanan El Nino kış periyodunda tepe yapıyor. El Nino, ekvatoral Pasifik’in doğu kısmında, yani Güney Amerika kıyılarının çabucak açıklarında yaşanan bir sıcak hava dalgası olduğundan, bu durum çoklukla sıcaklıkların ortalama 0,1 derece artmasına neden oluyor. Bu iki faktör global ortalama sıcaklıkların artmasına yol açtı ve geçen ay da kayıtlardaki en sıcak kasım oldu.” tabirlerini kullandı.
Kapnick, El Nino’nun sıcaklıklar üzerindeki tesirinin kış devrinde tepe yapacağını ve gelecek birkaç ayda ortalama sıcaklıkların artacağını lisana getirdi.
Kayıtlardaki en sıcak yılların çoklukla El Nino periyotlarında görüldüğünü kaydeden Kapnick, “El Nino geçtiğimiz yaz başladı, artık kış devrinde tepeye ulaşıyor ve El Nino’nun ikinci yılında sıcaklıklar yükseliyor. Bu nedenle, El Nino tepe yaptıkça global sıcaklıkların artacağını ve yaz periyodu dahil olmak üzere yüksek sıcaklıkların görüleceği bir devir olacağını öngörüyoruz. Geçmişteki El Nino tecrübelerine de bakarak, 2024’ün bu yıldan daha sıcak geçmesini bekliyoruz. Bu da sıcak hava dalgaları ve öteki çok hava olaylarının artma ihtimalini güçlendiriyor.” formunda konuştu.
Kapnick, global sıcaklık artışını sonlandırmak için emisyonların keskin biçimde düşmesi gerektiğinin altını çizerek, “Emisyonlardaki düşüşü erteledikçe, iklimin daha fazla değiştiğini göreceğiz.” ikazında bulundu.
Değişen iklimin tesirlerine adaptasyonun da giderek daha sıkıntı olacağını belirten Kapnick, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bugünkü iklim kuralları insanların yaşaması için uygun değil. Bu sorun atmosferde biriken emisyonları ortadan kaldırana kadar devam edecek. Bu nedenle, iklim değişikliğinin yavaşlatmanın tek yolu emisyonların büsbütün sıfıra inmesi.”
