Yıllar evvel yasa dışı yollarla kaçırılan Zeugma kökenli mezar steli, Venedikli yetkililer tarafından ele geçirildikten sonra İtalya’dan Türkiye’ye iade edildi. Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi’nde düzenlenen mezar steli iade merasimine Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da katıldı.
Bakan Ersoy merasimde yaptığı açıklamada, iade konusunda hassas davranan İtalyan yetkililere teşekkür ederek, eşini çok seven bir Zeugmalı tarafından üzerine veda sözcükleri yazılarak yapılan eşsiz miras varlığının mana bulduğu topraklara döndüğünü vurguladı.
“ÇOK ÖZEL BİR MEZAR STELİ”
Bakan Mehmet Nuri Ersoy, “Yıllar evvel bakan olarak vazifeye başladığım 2018 yılında bu müzede bir ortaya gelmiş ve Çingene Kız olarak bilinen mozaiğin etrafını oluşturan 12 kesim yapıtımızın Amerika Birleşik Devletleri’nden iadesini birlikte kutlamıştık. Yıllar sonra bugün de çok özel bir mezar stelinin İtalya’dan iadesi için burada buluştuk. Kentimizin ve bölgenin içinden geçtiği kuvvetli devir, bu toprakların zenginliğini ve bedelini simgeleyen bu mezar stelinin iadesini daha değerli ve manalı kılmaktadır” dedi.
“ESER, DOĞDUĞU TOPRAKLARA İADE EDİLDİ”
Mezar stelinin iade süreci ile ilgili de bilgi veren Bakan Ersoy, “Zeugma kökenli bu eser İtalya’da Venedikli yetkililer tarafından ele geçirilmiş ve akabinde bakanlığımızdan bilgi istenmiştir. Bu bilgiler ışığında bakanlığımızca derhal ayrıntılı bir kıymetlendirme yapılmıştır. Zeugma hafriyat lideri olan değerli hocamız Prof. Dr. Kutalmış Gürkay ve grubunun yürüttüğü titiz incelemeler ve emsal örneklerle yapılan karşılaştırmalar sonucunda pek çok açıdan Zeugma kökenli olduğuna ve ülkemizden yasa dışı yollarla çıkarıldığına dair kesin kanı oluşmuştur. Kaçakçılıkla uğraş daire başkanlığımızca koordine edilen süreçte yapıtın kökenine dair pek çok bilgi ve örnek ortaya konmuş ve İtalyan yetkililerle dirsek temasında çalışmalar gerçekleştirilmiştir” dedi.
“Tüm değerlendirmelerimiz ülkemizin bahisle ilgili yasal mevzuata ait bilgiler de eklenerek ayrıntılı bir rapor halinde bitirildi. Akabinde da bu rapor Dışişleri Bakanlığımız aracılığıyla İtalyan yetkililere iletilmiş ve stelin iadesi talep edilmiştir” diyen Ersoy, “İtalya’daki isimli süreçlerin sonucunda ise iade kararı verilmiş ve eser Roma büyükelçiliğimiz tarafından teslim alınmıştır” sözlerini kullandı.
“STELİN ÖYKÜSÜ AYRILIK VE HÜZÜN DOLU”
“Adı köprü manasına gelen Zeugma’da milattan evvel 300 yılına dayanan kadim tarih boyunca ve bilhassa altın çağını yaşadığı Roma periyodunda eşsiz sanat yapıtları yapılmıştır” diyen Ersoy, “Bugün sizlerle birlikteliğimize vesile olan mezar stelinin de milattan sonra 2. yüzyılda bu kentte eşini çok seven bir Zeugmalı tarafından üzerine veda sözcükleri yazılarak diktirildiği anlaşılmaktadır. Stelin üzerinde kocasını seven eş ve elveda tabirlerini görmekteyiz. Bu eser içerisinde ayrılık, hüzün ve bağlılık üzere güçlü hisleri barındıran bir insan öyküsünü çabucak hemen 2000 yıl öncesinden bugüne taşımakla birlikte bizlere anlatmaktadır” diye konuştu.
“Gerçekten de eşsiz bir miras varlığı, hedef ve mana bulduğu topraklara dönmüştür” diyen Ersoy, “Kültür varlığı kaçakçılığı konusunda İtalya da Türkiye üzere mağduriyet yaşayan ülkelerden biridir. Bu süreçte göstermiş oldukları hassasiyet her türlü takdiri hak ediyor. İlgili bütün yetkililere bilhassa teşekkür ediyorum. Bütün ülkeleri ve memleketler arası paydaşları kültür varlığı konusunda İtalya’nın gösterdiği bu hassasiyeti göstermeye ve işbirliği içerisinde hareket etmeye davet ediyorum” tabirini kullandı.
“ANLAŞMA İMZALADIĞIMIZ ÜLKE SAYISI 12’YE YÜKSELDİ”
Eser iadesi ve yasa dışı dolanımını önlenmesi için mutabakat imzalanan ülke sayısının da 12’ye yükseldiğini belirten Bakan Ersoy, “Bu hususta en değerli hususlardan biri de yaptığımız bu milletlerarası protokollerdir. Bu, sürecin çok süratli ilerlemesini sağlıyor. Kelam konusu muahedeler bu ülkelerin bu konularda birlikte çalışmalarını ve her biri birer kültürün mirası olan değer biçilmez yapıtlarımızın yağmalanmasını önlemede çok kıymetli rol oynamaktadır” diye konuştu.
