Yapı İşleri Genel Müdürlüğünden alınan bilgiye nazaran, 1999 Marmara Zelzelesi sonrasında 2001’de yürürlüğe giren 4708 sayılı Yapı Kontrolü Hakkında Kanun, başta İstanbul, Kocaeli, Ankara, İzmir, Sakarya üzere sarsıntı açısından kritik ehemmiyet arz eden vilayetler olmak üzere, 19 vilayette uygulanmaya başlandı.
Pilot vilayetlerde yapı kontrol sistemine nazaran inşa edilen yapılarda gerçekleştirilen incelemelerde, taşıyıcı sistem tarafından statik-betonarme projeleriyle ahenk konusunda yüzde 90’ın üzerinde muvaffakiyet sağlanması üzerine, 2011’de 81 vilayette yapı kontrol sistemine geçildi.
510 BİN BİNANIN KONTROLÜ SÜRÜYOR
Bakanlıkça kontrol faaliyetleri 81 vilayette, 2 bin 510 yapı kontrol kuruluşu ve 399 laboratuvar ile yürütülüyor.
Bu kapsamda, yapı kontrol sistemiyle 22 yılda 976 bin bina, 6,8 milyon bağımsız kısım denetlendi ve vatandaşların zelzeleye güçlü konutlarda oturması sağlandı. 510 bin binanın kontrolü ise devam ediyor.
Yapı kontrol kuruluşlarının kontrol faaliyetleri, 15 bin 277 denetçi mimar ve mühendis, 20 bin 504 yardımcı denetim elemanı mimar ve mühendis ile laboratuvar kuruluşlarının kontrol faaliyetleri ise 801 laboratuvar denetçisi mühendis ve 5 bin 493 deney yapan elaman ve 847 numune alma elemanı eliyle faal olarak yapılıyor.
İnşaatların kontrolünü üstlenen yapı kontrol ve laboratuvar kuruluşlarının faaliyetlerinin kontrolü ise Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği vilayet müdürlükleri üzerinden her yıl sistemli olarak yapılıyor.
Bu kapsamda, bugüne kadar 95 bin 139 şantiye, 44 bin 35 ofis, 1573 laboratuvar kontrolü yapıldı.
6 ŞUBAT’TAKİ SARSINTILARDAN ETKİLENEN VİLAYETLERDE DURUM
Deprem neslinde yer alan Türkiye’de, yapı kontrolünün kıymeti son yaşanan sarsıntılarda de ortaya çıktı.
Ekim 2011’de yaşanan Van Sarsıntısı ve sonrasında meydana gelen başka sarsıntılarda, bilhassa 2020’deki Elazığ-Sivrice ve İzmir-Seferihisar sarsıntılarında, 4708 sayılı mevzuat kapsamında denetlenen yapılarda rastgele bir yıkım yaşanmamıştı.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılardan etkilenen vilayetlerde yapılan kontrollerde, ağır hasarlı ya da yıkık bina sayısı içinde yapı kontrollü bina oranının yüzde 1 civarında olduğu tespit edildi.
