12. Kalkınma Planı‘na nazaran, 2024-2028 periyodunda, Kahramanmaraş ve Hatay merkezli zelzeleden etkilenenler ve zelzele riski öncelikli olanlar başta olmak üzere tüm vilayetlerde kültür varlıklarının belgeleme çalışmalarının tamamlanması, afet durumlarında kültür varlıklarında meydana gelebilecek hasarın sağlıklı ve aslına uygun giderilmesi için proje kayıtlarının oluşturulması planlanıyor.
12. Kalkınma Planı (2024-2028), Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının akabinde TBMM’ye sunuldu.
Plan kapsamında, yurt içi ve yurt dışında taşınmaz kültür varlıklarının ihyasına yönelik bakım, tamir ve yenileme faaliyetleri nitelik ve nicelik olarak geliştirilecek.
Yurt içi ve yurt dışındaki kültür mirası, toplumun kültür, tarih ve estetik şuurunu geliştirecek, kültür turizmine katkı sağlayacak ve afet riskini dikkate alacak biçimde korunacak, taşınmaz vakıf kültür varlıklarına vakfiye kaideleri doğrultusunda fonksiyonellik kazandırılacak.
Yurt içi ve yurt dışındaki taşınmaz kültür mirasının korunmasına yönelik tespit ve envanter çalışmalarına devam edilecek, elde edilen bilgiler dijital ortama aktarılacak.
KAHRAMANMARAŞ VE HATAY’DA TARİHİ VE KÜLTÜREL DOKUYA ÖZEL VURGU
Kahramanmaraş ve Hatay merkezli sarsıntıların meydana getirdiği tahribatın giderilmesi çalışmalarında yerleşik kültürü yaşatan nüfusun ikametlerine dönmesi, tarihi ve kültürel dokunun bütüncül olarak ihya edilmesi ve bu dokunun bulunduğu eski kent bölgeleriyle yeni kent yerleşimleri ortasındaki bağın güçlendirilerek devam ettirilmesi sağlanacak.
Yeni kent yerleşimlerinde toplumsal ve kültürel etkileşime imkan vererek toplumun refahını destekleyen, başta kütüphane olmak üzere müze, kültür merkezi, kent parkı üzere kültürel altyapı ögelerine yer verilmesi, hafızayı canlı tutacak anıtlarla yeni kent meydanlarının tasarlanması ve kent kültürünün oluşması sağlanacak.
Tarihi dokunun meydana gelebilecek muhtemel felaketlerde tekrar ziyan görmemesi için yeni gereç ve inşa tekniklerinden yararlanılarak ihya imkanları araştırılacak, mevzuat ve yetkili şuralarda düzenlemeler yapılacak.
Yer değişikliği yapılacak tüm yerleşimlerde, kent kültürünün devamı için yeni kent planlarında eski kent bölgeleriyle alakanın gözetilmesi sağlanacak, alan idaresi modelleri uygulanacak.
Bölgedeki somut olmayan kültürel mirasın korunması ve yine canlandırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
Deprem riski olanlar öncelikli olmak üzere tüm vilayetlerdeki kültür varlıklarının belgeleme çalışmaları tamamlanacak ve afet durumlarında meydana gelebilecek hasarın sağlıklı ve aslına uygun biçimde giderilmesi için proje kayıtları oluşturulacak.
Dijitalleşme sürecinin kültür iktisadı kıymet zincirinin tüm kademeleri için oluşturduğu fırsat ve tehditler kıymetlendirilerek dijital kültür iktisadı yol haritası belirlenecek.
2028 ONARIM HEDEFİ
Plan kapsamında, geçen yıl 210 olan onarımı tamamlanan taşınmaz kültür varlığı sayısının bu yıl 444’e, 2028’de ise 1414’e çıkarılması hedefleniyor.
Geçen yıl 326 olan Türkiye envanterine kayıtlı somut olmayan kültürel miras sayısının bu yıl 340, 2024-2028 devrinde ise 450 olması amaçlanıyor.
UNESCO müdafaası altındaki alanlar başta olmak üzere arkeoloji, edebiyat, tarih, tabiat bahisli tematik kültür rotaları belirlenecek ve tanıtımları sağlanacak.
Yazma ve az eserler ile bu yapıtlara ait çalışmalar çeşitli tekniklerle yayımlanarak okuyuculara sunulacak, ihya ve dijitalleştirme çalışmalarıyla sonraki kuşaklara transferi sağlanacak.
