Deflasyon, genel olarak piyasada fiyatların belli bir vakit aralığında daima düşüş göstermesi durumudur. Enflasyonun zıddıdır.
Bunun yanında enflasyon durumundan fiyat yükselişini durdurmayı ya da yavaşlatmayı yahut enflasyon eğilimi karşısında fiyatları düşürmeyi öngören iktisat siyasetidir.
Deflasyon, nicesel para teorisine dayanan bir siyasettir. Ekseriyetle iktisadi sakinlik devirlerinde, mal ve hizmet arzının talebini geçmesiyle bir arada alım gücünün azaldığı durumlarda piyasadaki para arzının da azalmasından kaynaklanır.
Deflasyonun üretim ve istihdam üzerinde olumsuz tesirleri olur. Deflasyon, fiyatların artış suratının azalması manasına gelen dezenflasyon ile karıştırılmamalıdır.
Dezenflasyon, enflasyonun artış suratının azalması, deflasyon ise fiyatların azalmasıdır.
DEFLASYON TESİRLERİ NELERDİR?
Ünlü Fransız ekonomist Charles Rist’e nazaran üç çeşit deflasyon vardır;
Para deflasyonu
Banknotları tedavülden çekip imha etmek demektir. Ekim 1944’te Belçika, banknot ve hesapları bankada bloke ederek bu türlü bir süreç yapmıştır. Haziran 1948’de Almanya’daki işgal kuvvetleri, ödeme araçlarını yüzde doksanını kararsız saymış, Reichsmark’ı on buçuğa bir oranında Alman Markı’na çevirerek tedavüldeki para hacmini azaltmışlardı.
Malî deflasyon
Devlet, bankaların devlet faydasına çıkardıkları ödeme araçlarını karşıladığı vakit, deflasyoncu siyasetin öteki bir formu olan malî deflasyon ortaya çıkar. Kamu harcamalarını kısmaya yahut vergileri arttırmaya dayanan bütçe fazlalığı siyaseti de malî deflasyonun bir formu olarak ele alınabilir. Bu fazlalıklar ya kullanılmaz yahut kamu borçlarının ödenmesine harcanır.
Kredi deflasyonu
Deflasyonun üçüncü biçimi olan kredi deflasyonu birçok biçimde gerçekleştirilir: Kredi isteklilerini daha ölçülü davranmaya zorladığı için iskonto hududunun yükseltilmesi; bankaların mevduatlarını arttırmaya zorlanmaları, açık piyasa siyaseti yahut krediler ile kredi vermenin sıkı bir formda denetlenmesi. Fiyatların yükselmesini önlemek için ya arz ya da talep üzerinde durulabilir.
