Dilan ve Engin Polat çiftinin tutuklanmasıın akabinde kara para tarifi, kara para aklama usulleri tekrar gündeme geldi. Mali Hataları Araştırma Heyeti (MASAK) uzun yıllardır kara para trafiğine takip ediyor ve suçluluların usullerini tahlil ediyor.
MASAK’ın internet sitesinde kara para hatası konusunda kıymetli bilgiler var.
NAKİT PARA BAŞA BELA
MASAK, neden kara para aklamaya gereksinim duyulduğunu tahlil ederken, yasal olmayan gelirlerin bir müddet sonra sorun yaratmaya başladığını, bilhassa nakit paranın bir sonra dikkat çekmeye başladığını hatırlattı. MASAK’ın tespitine nazaran, elde büyük ölçülerde nakit para varken, günlük harcama dışında büyük sayılarla harcama yapılması dikkat çekebilir ve bu durumda nakit paranın sisteme aklanarak sokulması gerekir.
KARA PARA ALMAYA PROSEDÜRLERİ NELERDİR?
MASAK’ın derlediği bilgiye nazaran kara para aklamada kullanılan formüller şöyle;
– Fonların fiziken ülke dışına kaçırılması,
– Hoşlar (smurfing) sistemi,
– Parçalama (structuring) prosedürü,
– Vergi cennetleri (off-shore),
– Paravan (Kağıt üstündeki) ya da hayali şirketler,
– Oto-finans borç metodu (Loan-back),
– Döviz Ofisleri,
– Kumarhane ve Gazinolar,
– Nakit para kullanılan işyerlerinin işletilmesi (Göstermelik şirketler),
– Geçersiz fatura (hayali ihracat),
– Alternatif havale sistemleri (hawala vs.),
– İnternet bankacılığı ve elektronik para,
Bu listede yer alan paravan şirket kurma prosedürü, Polat çiftine yöneltilen suçlamayla örtüşüyor. Bu çeşit şirket kurulduğunda para aklama sistemi şöyle çalışıyor;
– Bu usulde hamburgerci, simit dükkanları, akaryakıt istasyonu üzere nakit para akışının ağır olduğu işyerleri kurulur. Bu işyerleri sahiden çalışan yerler olabileceği üzere fiktif yani ofisi olan lakin iş yapmayan bir şirket de olabilir.
– Bu tıp işyerlerinin seçilmesinin nedeni bunların muhasebe kontrollerinin yapılmasının epey güç olmasıdır. Yani ne kadar akaryakıt, kaç hamburger ya da simit satıldığını tespit etmek çabucak hemen mümkün değildir. Böylelikle yasa dışı kaynaklardan gelen fonlar bu işyerlerinden elde edilen gelirlerle karıştırılabilir.
MASAK’ın tahlillerine nazaran, hayali şirketlerdeki kara para aklama sistemi de şöyle çalışıyor:
– Bu şirketler yalnızca kağıt üzerinde vardır (masa, kasa, adres kısa şirketler) ve bunların kurulmasındaki emel, ayrıştırma basamağında fon transferlerinin bu şirketler üzerinden geçirilmesi suretiyle inceleme ve kontrol anında iz sürmeyi zorlaştırmaktır.
PARAYI DOLAŞTIR İZİ KAYBET
– Aklama işi yapanlar bu tipten birçok şirkete sahip olabilirler ve izleri daha fazla karışık hale getirmek için fonları bir şirketten başkasına aktarırlar. Bir paravan şirket maskelemeyi artırmak için hakikaten yasal süreçlere de girişebilir.
– Şirketler ortasında yapılan transferler sonucu; paravan şirket çok kârlı bir işletme üzere gösterilebilir. Bu türlü bir durumda kağıt üzerinde görülen kârın yerine kasaya cürüm geliri konur. Bu paranın vergisi ödenir ve yasallaştırılmış olur.
– Paravan şirket kâr oranı yüksek ya da düşük bir çok şirketi, gayrimenkulu yahut kıymetli kağıdı satın alabilir. Şuurlu spekülasyonlarla, kağıt üzerinde yapılan alım satımlarla bu yatırımlar pahalanmış gözükür ve tekrar vergisi de ödenmek suretiyle cürüm geliri aklanır. Aklayan kişi aklanan ve yasallaşan paranın vergisini ödemeye her vakit hazırdır.
ÇOK NAKİT AZ VERGİ
Polat çiftine yönelik suçlamaların başında, aile üyeleriyle birlikte çok sayıda şirkete sahip olmaları ve bu şirketler ortasında yüksek sayıda para transfer etmeleri geliyor. Polat ailesi, milyonlarca liralık para trafiğine karşın çok düşür ölçüde vergi ödemiş üzere görünüyor. Polat çifti, paraları ana bir şirkete toplayıp kıymetli otomobiller ve değerli gayrimenkuller de almış. Argümana nazaran çiftin kar ediyor üzere görünen tek bir şirketi bulunmuyor. Dilan Polat, genel olarak hoşluk salonlarından ve hoşluk materyallerinden kar ettiklerini ileri sürüyor. Dilan Polat, yüzden fazla bayisi olduğunu ve salon başına “İsim hakkı karşılığı 20 milyon lira” aldıklarını belirtiyor.
Güzellik salonlarının kara para aklama için dünya genelinde de kullanıldığı biliniyor. Nakit para girişi, hizmete dayalı olması, sarf materyallerinin çok kullanılması nedeniyle bu çeşit salonlar kara para tacirleri tarafından tercih ediliyor.
BREAKİNG BAD’İ HATIRLATTI
Polat ailesine yönelik tezlerin yargılama kademesinde katılık kazanması bekleniyor. Çiftin güvellik salonları merkezli savların odağında olması son yılların en dikkat çeken dizilerinden Breaking Bad i hatırlattı. Dizide kara para aklama metotları olarak şunlar yer aldı:
– Otomobil yıkama
– Fast food lokanta (Los Pollos Hermanos)
– Tortilla fabrikası
– Böcek ilaçlama şirketi (Vamanos Pest)
– Çamaşırhane
– Laundromat (Lavandería Brillante)
Breaking Bad’de Saul Goodman, Jesse Pinkman’a neden bir hoşluk salonu satın alması gerektiğini bu türlü anlatıyordu. Dizide, Pinkman isimli cürüm karakterine avukatlık yapan Saul isimli avukat, müvekkiline elindeki kıymetli nakit parayı aklamak için bir hoşluk salonu aldırıyor. Avukat, salonu alması için müvekkiline, elinde çok yüksek nakit para olduğunu, bu nakiti hoşluk merkezi geliri olarak gösterip sisteme sokması gerektiğini anlatıyor.
Dizideki bu cins usuller aslında gerçek hatalardan alıntı. Örneğin İngiltere ve birçok büyük ülkede, bu salonların kara para aklama için tercih edildiği belirtiliyor. Salonların boş olması ve gelir sağlaması dikkat çekiyor. Hayali randevularla müşteri yaratılması kolay. Salonlar genel olarak nakit çalışıyor. Merkezi yazılımla hayali müşteriler ve gereç masrafları de oluşturuluyor.
