Türk dünyasında “yeni yılın başlangıcı”, “baharın müjdecisi”, “doğa bayramı” olarak kabul gören ve bilinen tarihi 18 asırdan fazla olan Nevruz Bayramı, asırlardır devam eden gelenekleriyle Anadolu’da coşkuyla kutlanıyor. İşte, nevruz hakkında bilgiler…
NEVRUZ BAYRAMI NE VAKİT KUTLANIR?
Toplumsal birliği, dayanışmayı, yardımlaşmayı sağlayan içeriğiyle yaşatılan ve her yıl 21 Mart’ta kutlanan Nevruz Bayramı’nda, Orta Asya’dan Anadolu’ya ve Balkanlara geniş bir coğrafyada çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
NEVRUZ BAYRAMI’NIN KÖKENİ HAKKINDA
Dünyanın en geniş kültürüne sahip Nevruz Bayramı, “kötü kelam orucu”, “çevre paklığı ve alav alav”, “ölü bayramı”, “yaşlı ve hastaları ziyaret”, “çocuk günü”, “gençlik günü” ve “yeddi levin” olmak üzere 7 evrede icra ediliyor.
Bayramdan 2 hafta evvel, inananlar tarafından makus kelam orucu tutuluyor. Bu çerçevede makus kelam konuşmanın günah sayıldığı nevruz boyunca, herkes geçen yılın kahırlarını, acılarını unutmaya çalışırken, küs olanlar ise barıştırılıyor.
Uzun ve sert kış aylarından sonra tabiatın baharla tekrar canlanmasını sembolize eden nevruz, Orta Asya’dan Anadolu’ya birçok coğrafyada toplumsal birliği, dayanışmayı, yardımlaşmayı sağlayan içeriğiyle varlığını koruyor.
Çin kaynaklarında, milattan evvel 3. yüzyılda Hunların bahar aylarında şenlik düzenlediğinin yer alması hasebiyle geçmişi o yıllara kadar dayandırılan nevruz, Türklerin Ergenekon’dan çıkış günü olarak da kabul ediliyor.
Kelime olarak “yeni gün” manasına gelen bu özel günde, tabiatın canlamasıyla yeni bir yılın başladığına ve ne kadar bolluk, rahmet, yardımlaşma ve dayanışmayla geçirilirse tüm yılın o biçimde geçeceğine inanılıyor.
NEVRUZ BAYRAMI NASIL KUTLANIR?
Başta Anadolu, Orta Asya ve çeşitli coğrafyalarda kutlanan Nevruz Bayramı’nın ritüelleri de jenerasyondan nesle aktarılıyor.
Kimi inanışlarda yeni yılın başladığı o güne günahlarından arınmış girmek isteyenler ateşten atlıyor. Yıkanmak ve sudan atlamak da arınmak için yapılan adetler ortasında bulunuyor. Ateş ve sudan atlamak tüm nevruz kutlamalarındaki ortak ögelerden biri olarak dikkati çekiyor.
Bugüne özel kurulan ve 7 çeşit yemeğin bulunduğu “nevruz sofrası”na toplu halde oturuluyor. Yılın bolluk ve rahmetle geçmesi için kurulan güçlü sofrada, herkes her yemekten yiyerek, yılın o rahatlıkta geçmesini diliyor.
“Semeni” geleneği de uzun yıllardır yaşatılıyor. Bu gelenekte, tarımda bereketli bir yıl dileğiyle, nevruzdan evvel kaplarda arpa, buğday çimlendiriliyor ve bunlar sofralara konuluyor.
Yeni yılı yeni kıyafetler giyerek karşılayan beşerler, öncesinde meskenlerini temizliyor, varsa yıkılan yerleri onarıyor, badanalarını yapıyor. Beşerler böylelikle yeni yılda her şeyin yeni olmasına ihtimam gösteriyor.
Nevruzda mezarlık ziyareti de sık görülen ritüellerden. Bu ritüel, ecdatla evladın buluşması olarak görülüyor. Kabir ziyaretlerinde atalara hürmet gösteriliyor.
Nevruz Bayramı kutlamalarında yumurtaların tokuşturulması da yaygın görülüyor. Üremeyi tabir eden yumurtalar, bolluk için boyanıyor ve tokuşturuluyor. Ayrıyeten spor karşılaşmaları düzenleniyor, müzikler söylenip dans ediliyor, şairler şiir okuyor.
Nevruzun tarihi Ergenekon’a dayandırıldığından o gün demir dövülerek Ergenekon’dan çıkış da kutlanıyor.
