ABD’de “fırtınalı” geçen Donald Trump’ın başkanlığı müddetince iki kere azil soruşturmasıyla karşı karşıya kalmasının akabinde bu sefer Biden hakkındaki azil soruşturması gündemde.
Trump hakkındaki azil soruşturmalarının “siyasi” olduğunu savunan Cumhuriyetçiler, daha evvel sıklıkla Kongre’de çoğunluğu kazanmaları durumunda Biden hakkında azil soruşturması başlatacaklarını lisana getirmişti.
Cumhuriyetçilerin, 8 Kasım 2022’de düzenlenen orta seçimlerde Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu kazanmasının akabinde Biden hakkında azil soruşturması açılması istikametinde ağır baskı oluştu.
Son olarak 12 Eylül’de Temsilciler Meclisi Lideri McCarthy, Temsilciler Meclisi’ndeki Cumhuriyetçilerin Biden hakkında “ciddi ve güvenilir” argümanlar öne sürdüğünü, azil soruşturmasını, son devirde Biden hakkındaki tezler üzerinde çalışan Adalet, Nezaret ile Mali Mevzuat Komitesinin ortaklaşa yürüteceğini belirtti.
“OĞLU HUNTER BIDEN ÜZERİNDEN SUÇLANIYOR”
Cumhuriyetçi McCarthy, kolay almadığı bu kararın partisiyle ilgisi olmadığını tabir ederek, “Temsilciler Meclisi Komitesine, Lider Biden hakkında misyonu berbata kullanma nedeniyle resmi azil soruşturması açılması davetinde bulunuyorum.” diye konuştu.
McCarthy, Biden’ın lider yardımcılığı devrinde misyonunu berbata kullandığını, bu vesileyle oğlu Hunter Biden’ın babasının nüfuzunu iş bağlarında imtiyaz elde etmek için kullandığını sav etti.
Biden’ın başkanlık devrinde de “ailesine özel muamele” edildiğini savunan McCarthy, “Amerikan halkının kamu misyonlarının satılık olmadığını bilmesi gerekiyor.” dedi.
McCarthy, Biden hakkında, “Görevi berbata kullanma, adaletin işleyişini engelleme ve yolsuzluk” savları bulunduğunu vurguladı.
AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
ABD Anayasası, liderin yargılanması ve hatalı bulunması durumunda vazifeden alınmasına müsaade veriyor. Fakat bugüne kadar ülke tarihinde hiçbir lider bu halde misyonundan alınmadı.
Anayasaya nazaran, “vatana ihanet, rüşvet ve öteki büyük hata ile kusurlu davranışları sergileyen” lider yargılanabiliyor. Bu süreç için birinci adımda en az bir Temsilciler Meclisi üyesi Adalet Komitesine müracaat yapıyor. Müracaat komitede kabul edilirse kurulda hazırlanan taslak Temsilciler Meclisi’nde oylamaya sunuluyor.
Dava taslağının, Temsilciler Meclisi üyelerinin çoğunluğunun oyunu alması gerekiyor. Burada salt çoğunluğun kabul oyu vermesi durumunda süreç Senato’ya geçiyor.
Dosya Senato’ya gittiğinde de Senato üyeleri heyet misyonunu, Yüksek Mahkeme Lideri yargı sürecinin başkanlığını, Temsilciler Meclisi’ndeki bir küme milletvekili de savcılık misyonunu yerine getiriyor. Yargılanan liderin ise savunma avukatı bulunuyor.
Yargılama sürecinin sonucunda Senato’da oylama yapılıyor. Bu oylamada 100 sandalyeli Senato’nun üçte ikisinin (en az 67 üyenin) yargılanan ABD liderini hatalı bulması durumunda lider vazifesinden azlediliyor. Azille birlikte liderin yerine lider yardımcısı vazifesi devralıyor.
MECLİS’TE DEĞİL SENATO’DA AVANTAJLI
Şu anda ABD Temsilciler Meclisi’nde 222 Cumhuriyetçi, 212 Demokrat vekil bulunuyor. Bu duruma bakılırsa Biden’ın azil soruşturması belgesinin Temsilciler Meclisi’nden geçmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Ancak Senato’da 49 Cumhuriyetçi, 48 Demokrat ve 3 bağımsız senatör bulunuyor. Bağımsız senatörlerin de Demokratlar ile birlikte hareket ettiği göz önüne alındığında, Senato’daki çoğunluğu elinde tutan Demokratlar avantajlı görünüyor.
BU SÜRECE GİREN BİRİNCİ LİDER: ANDREW JOHNSON
ABD tarihinde misyonundan uzaklaştırılarak yargılanması gündeme gelen birinci devlet lideri 1865-1869 tarihlerinde Andrew Johnson oldu.
Demokrat Partili Johnson, Amerika iç savaşının akabinde Cumhuriyetçi Savaş Bakanı Edwin Shanton’ı misyondan aldı. Temsilciler Meclisi ise Johnson’ın bu davranışını “federal kanunların ihlali” olarak niteledi ve olayı Senato’ya taşıdı.
Johnson’ın vazifesinden uzaklaştırılması için o periyot 36 senatörün devlet liderinin hatalı olduğuna dair oy vermesi gerekiyordu, lakin bu sayı 35’te kaldı ve Johnson vazifesine devam etti.
CLINTON İKİNCİ BAŞKAN
1998’de Beyaz Saray stajyeri Monica Lewinsky ile münasebeti ortaya çıkan ABD Lideri Bill Clinton, başkanlık yeminine karşın palavra söylediği ve adaleti engellediği suçlamasıyla azil sürecine maruz kaldı.
O devir Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi, Clinton için azil sürecini başlattı. Fakat Senato’da azil için gereken üçte iki çoğunluk sağlanamadığı için Clinton vazifesine devam etti.
AZİL SÜRECİNDE İSTİFA ETTİ
Ülke tarihindeki bir diğer azil olayı ise 1970’lerde gündeme gelmişti. Watergate skandalının ortaya çıkmasıyla periyodun Cumhuriyetçi Lideri Richard Nixon hakkında “Demokratları sabote ettiği, yargıyı yanılttığı, kanıt kararttığı” savlarıyla yargı süreci başladı.
Nixon, azledilmesi ihtimali artınca yargı süreci devam ederken istifa etti.
TRUMP İKİ DEFA KARŞI KARŞIYA KALDI
Görevindeki 4 yılı “fırtınalı” geçen Trump da ülke tarihinde azille karşı karşıya kalan dördüncü, iki defa üst üste azil soruşturmasıyla karşı karşıya kalan birinci ABD lideri oldu.
Demokratların Eylül 2019’da kendisine karşı başlattığı azil soruşturmasında Trump, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile temmuzda yaptığı telefon görüşmesinde, siyasi rakibi Demokrat Joe Biden’a karşı koz elde etmeye çalışmakla suçlandı.
Yaklaşık 5 aylık süreçte Temsilciler Meclisi’nde Aralık 2019’da iki azil hususuyla suçlanan Trump, 5 Şubat 2020’de Senato’da yapılan oylama sonucunda her iki suçlamadan da aklandı.
Trump hakkında ikinci soruşturma, ABD tarihine damga vuran 6 Ocak 2021 Kongre baskınının çabucak akabinde geldi.
Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesince hazırlanan ve Trump’ın “isyana teşvik” ile suçlandığı azil unsuru, 14 Ocak 2021’de Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi.
Başkanlık misyonunu 20 Ocak 2021’de Biden’a bırakan Trump, 13 Şubat 2021’de Senato’da yapılan oylamada hakkındaki suçlamadan aklandı.
