Son seçimlerde belirleyici rol oynayan Wisconsin eyaletinin Milwaukee kentinde gerçekleşen münazaraya Cumhuriyetçi Partiye yakınlığıyla bilinen Fox News konut sahipliği yaptı.
Anketler ve bağış toplama üzere kriterlere bakarak Cumhuriyetçi Ulusal Komitenin (RNC) belirlediği liste uyarınca canlı yayın tartışmasına eski ABD Lider Yardımcısı Mike Pence, Florida Valisi Ron DeSantis, eski Güney Carolina Valisi ve ABD’nin 29. Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Nikki Haley, Senatör Tim Scott, eski Arkansas Valisi Asa Hutchinson, eski New Jersey Valisi Chris Christie, Kuzey Dakota Valisi Dough Burgum ve genç multimilyoner Vivek Ramaswamy katılma hakkı kazandı.
Stüdyoda yaklaşık 4 bin seyirci hazır bulundu.
TRUMP KATILMADI
Son anketlerde Cumhuriyetçi aday adayları ortasında en ön sırada yer alan eski ABD Lideri Donald Trump ise münazaraya katılmadı. Trump, “efsanevi” anket sonuçlarına sahip olduğunu ve “bu nedenle tartışmaya katılmayacağını” lisana getirmişti.
Cumhuriyetçi aday adaylarının birinci canlı yayını sırasında Trump’ın Fox News’la ilişiği kesilen ünlü sunucu Tucker Carslon’la gerçekleştirdiği bir röportajın eski ismi Twitter olan X toplumsal medya platformunda yayımlanması dikkati çekti.
EKONOMİ, İKLİM DEĞİŞİMİ, EĞİTİM VE KÜRTAJ SİYASETLERİ TARTIŞILDI
Yaklaşık iki saat süren canlı yayında Cumhuriyetçi Partinin lider aday adayları seçmenleri iç ve dış siyaset hususlarında ikna etmeye çalıştı.
Adaylar ABD Lideri Joe Biden’ın “Bidenomics” olarak isimlendirdiği ekonomik siyasetlerini eleştirme konusunda birleşti.
İklim değişimi konusunda adayların birden fazla mevcut idarenin yanlış siyasetler uyguladığına işaret ederken, genç aday Ramaswamy “İklim değişimi bir uydurmadır.” çıkışıyla dikkati çekti.
Kürtaj konusunda ise adaylar “yaşam taraftarı” bir tavır sergiledi. Kimi adaylar federal seviyede kürtajın yasaklanması gerektiğini savunurken, bilhassa hamileliğin 15. haftasından sonra kürtajın yasaklanması gerektiğini vurguladı.
Eğitim konusunda Burgum “federal bir kalıbın” tüm eyaletlere uygun olmayacağını belirtirken, Haley okuma oranlarının artırılması gerektiğini söyledi. Scott ise temel sorunun öğretmen sendikalarıyla ilgili olduğunu savundu.
Bazı adaylar ise ABD Eğitim Bakanlığının kapatılması gerektiğini söz etti.
DIŞ SİYASETTE ÇİN VE UKRAYNA’YA TAKVİYE ÖN PLANA ÇIKTI
Burgum ve Ramaswamy Çin’in ABD için en büyük tehdit olduğunun altını çizdi.
Ukrayna’ya takviyenin artırılmasına ise Ramaswamy açık bir biçimde karşı çıkarken, DeSantis, “Avrupa da yük almalı. Bizim dayanağımız onların dayanağıyla orantılı olmalı.” dedi.
Ramaswamy ve DeSantis Ukrayna’ya sağlanan kaynakların “güney sınırına” yöneltilmesi gerektiğini savundu.
ABD’nin 29. Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Haley ise Ramaswamy’i “dış siyaset bilmemekle” suçlayarak, “Putin bir katil.”, “Rusya için kazanım Çin için kazanım manasına gelir.” sözlerini kullandı.
Pence ise ABD’nin hem ülke içindeki sıkıntılarını çözebileceğini hem de “özgür dünyanın” başkanı olmaya devam edebileceğini belirterek, Ukrayna’ya takviyesi savundu.
TRUMP’A DESTEK
Adayların 7’si “Eğer Trump hatalı bulunmasına karşın Cumhuriyetçi Partinin adayı gösterilirse onu takviyeler misiniz?” sorusuna “evet” yanıtını verdi.
Eski Arkansas Valisi Hutchinson, Trump’ın 6 Ocak olayları ve mevcut suçlamalar nedeniyle tekrar lider seçilmemesi gerektiğini savundu.
Halley Trump’ı “Amerika’nın en sevilmeyen siyasetçisi” olarak nitelendirirken, Ramaswamy “Trump 21. yüzyılın en uygun lideri.” değerlendirmesinde bulundu.
BIDEN’IN YAŞI VE AKIL SIHHATİ TESTİ
ABD Lideri Biden’ın yaşıyla ilgili ve akıl sıhhati testinin lider adayları için gerekli olup olmadığı sorusuna Pence, “Bence Washington’daki herkese akıl sıhhati testi yapılmalı.” yanıtını verdi.
Pence, yeni liderin ne çok yaşlı ne de çok genç olması gerektiğini kaydetti.
En genç aday Ramaswamy ise farklı bir nesilden birinin ülkeyi yönetmesi gerektiğini savundu.
GÜNEY SONU VE FENTANİLLE MÜCADELE
Adaylar ABD’nin güney sonundan mülteci akını ve uyuşturucu kaçakçılığı konusunu sıklıkla gündeme getirdi.
DeSantis, Meksika’da “ilk günden itibaren” askeri güç kullanabileceğini belirtirken, Pence daha evvelki vazifesinde yasa dışı göçle gayrette başarılı olduğunu anımsattı.
GENEL MESAJLAR
Ramaswamy, genel bildirisinde artık “dışarıdan birinin” lider olması gerektiğini vurgularken, DeSantis Biden’ın tekrar “bodrum katına” gönderilmesi gerektiğini ve ABD’nin düşüşünü geriye çevireceğini belirtti.
Christie, ülkedeki kanunların herkes için geçerli olması gerektiğinin altını çizerken, Hutchinson “ABD’nin başı kederde. Yeni bir önder gerekli.” diye konuştu.
Senatör Scott güney hududunun temel ulusal güvenlik sorunu olduğuna işaret ederken, Pence, “Biden hem içeride hem de dışarıda Amerika’yı zayıflattı.” diyerek, en tecrübeli ve uygun adayın kendisi olduğunu savundu.
Haley seçilirse “Amerika’nın güçlü ve onurlu” olmasını sağlayacağını söz ederken, Burgum iktisada odaklanacağını söyledi.
Yaklaşık 2 saat süren münazarada en uzun Pence, Ramaswamy ve Christie konuşurken, en az konuşan adaylar Scott, Burgum ve Hutchinson oldu.
ABD’de 60. Başkanlık Seçimleri 5 Kasım 2024’de yapılacak.
