Anayasa Mahkemesi (AYM), Washington Post muharriri Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın nişanlısı Hatice Cengiz’in ferdî başvurusunu reddetti.
Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanan karara nazaran, Kaşıkçı’nın vefatına ait açılan davada nişanlısı Hatice Cengiz, İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen “durma” ve belgenin Suudi Arabistan isimli makamlarına devredilmesine ait karar nedeniyle tesirli soruşturma yürütülmediği savıyla ferdi müracaatta bulundu.
Başvuruda, bir yabancı ülke konsolosluğunda gerçekleşen öldürme olayının tesirli soruşturulmaması nedeniyle ömür hakkının ihlal edildiği öne sürüldü.
Başvuruyu görüşen Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 17. unsurunda teminat altına alınan hayat hakkının tesirli ceza soruşturması yürütülmesine ait yordam boyutunun ihlal edilmediğine hükmetti.
KARARIN GEREKÇESİ
Gerekçede, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları kapsamında, devletin, ömür hakkı kapsamındaki bir olayı tesirli soruşturma yükümlülüğünün bulunduğu söz edildi.
Soruşturma makamlarının, kuşkulu vefattan haberdar olur olmaz resen harekete geçmeleri ve soruşturmayı acilen, makul bir itinayla yürütmeleri, ölen kişinin yakınlarının da yasal menfaatlerini korumak için bu sürece gerekli olduğu ölçüde katılmalarının sağlanması gerektiği belirtildi.
Cinayetin konsoloslukta işlenmesi nedeniyle Suudi Arabistan makamlarının, kabahat yerinin kendi toprakları sayılması gerektiğini argüman ettikleri, birebir vakitte olayın failleri ile maktulün Suudi vatandaşı olması nedeniyle de yargılama yetkisine kendilerinin sahip olduğunu ileri sürdükleri aktarıldı.
Gerekçede, Türk makamlarının ise cinayetin Türk topraklarında işlendiğini kabul ederek olaya ait derhal soruşturma başlattığına, gerekli inceleme ve yakalama kararlarının da çıkarıldığına işaret edildi.
Başsavcılığın iddianamesinde yer aldığı biçimiyle, Suudi yetkililerin konsoloslukta birinci evvel arama müsaadesi vermediği, bu müddet zarfında bu bireylerin maddi kanıt oluşturabilecek tüm delilleri yok ettiği aktarıldı. Bu nedenle konsoloslukta, Cemal Kaşıkçı ile ilgili DNA incelemesine temel alınabilecek cinsten bir ispat ya da ayrıca bir müsaade tespit edilemediği kaydedildi.
Gerekçede, Başsavcılıkça yürütülen soruşturmada, Kaşıkçı’nın konsolosluğa girdiği lakin çıkmadığının tespit edildiği, ayrıyeten 15 kişilik bir grubun konsolosluğa gelmesinin kuşkulu bulunarak kamu davası açıldığı anlatıldı.
OLAY SORUŞTURMA SAYESİNDE BİLİNDİ
“Türk soruşturma makamlarının gayreti ve olayın üzerine ısrarla gitmesi sonucu tüm dünya kamuoyu olayla ilgili bu bilgilere sahip olmuştur. Müracaatçının şikayetine bahis ettiği Konsoloslukta yapılamayan incelemelerle ilgili Türk makamlarına izafe edilecek bir kusur bulunmamaktadır. Dahası cinayetin ortaya çıkmasında Türk soruşturma makamının ağır uğraşının tesirli olduğunu vurgulamak gerekir.”
Türkiye ile Suudi Arabistan ortasında isimli yardımlaşmaya dair ikili mutabakatın bulunmadığı fakat Türkiye’nin bu istikametteki milletlerarası kontratlara taraf olduğu anımsatılan münasebette, şöyle devam edildi:
“Bu nedenle soruşturmanın yahut kovuşturmanın kaçınılmaz formda birden çok devleti ilgilendirmesi halinde ilgili devletlerin tesirli halde işbirliğinde bulunmak, böylelikle tesirli soruşturmaya yahut kovuşturmaya imkan sağlamak, soruşturmanın ve kovuşturmanın yürütülmesi için gerekli olan bütün makul önlemleri almak durumunda olduğu açıktır.”
Suudi Arabistan makamlarının davanın kendilerine devredilmesini istediği, davanın zamanı durumunda davadaki argümanların kıymetlendirilerek sonucundan Türk makamlarına bilgi verileceğini tabir ettikleri belirtildi. Münasebette, Riyad Ceza Mahkemesi 1. Ortak Dairesinin de dava belgesini inceleyerek 30 Mayıs 2022’de bir karar verdiği, Suudi makamlarca karar örneğinin İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesine gönderildiği hatırlatıldı.
“ADLİ MAKAMLAR ÜZERİNE DÜŞENİ YAPTI”
Kaşıkçı’nın vefatına ait yargılama sürecinde izlenen yol kapsamında Türk makamlarının üzerine düşeni yaptığına ve bu nedenle hak ihlali tespiti bulunmadığına dikkat çekilen münasebette, şu tabirler yer aldı:
“Başvuru bir bütün olarak ele alındığında, Türk isimli makamlarının tesirli bir milletlerarası işbirliğine ve tesirli ceza muhakemesi yürütülmesi için gerekli bütün makul önlemleri almaya ait ömür hakkı kapsamındaki anayasal yükümlülüklerini yerine getirdiği sonucuna varılmıştır. Açıklanan münasebetlerle müracaatta ömür hakkının yola ait boyutunun ihlal edilmediğine karar verilmesi gerekir.”
