Bu bir tenis yazısı değil. Ben de zati spor muhabiri değilim. Aslında bu yazının konusu olan kişi, dönemin ikinci grand slam turnuvası Roland-Garros’ta fırtınalar da estirmedi.
Ama ismini doğup büyüdüğü kıtanın dışına taşıyan ve bilhassa hemcinslerine rol model olan bir bayan o: Ons Jabeur.
Bu sene şimdi parlak bir muvaffakiyet göstermemiş olsa da bir ilham hikayesi onunkisi.
Çünkü onun korta her adım atışı, Kuzey Afrika ülkesi Tunus’a ve onunla birlikte bütün bir kıtaya görünürlük kazandırıyor.
Ons Jabeur, 28 Ağustos 1994’te Tunus’un doğusundaki Ksar Hellal kasabasında doğdu.
Orta halli bir ailenin dört çocuğundan biriydi.
Tenisle tanışması üç yaşında oldu.
Hevesli bir tenis sever olan annesi, bölgedeki otellerin kortlarında oynarken kızını da yanında götürürdü.
Ons Jabeur’un okul hayatı spor akademilerinde geçti.
Oyun tarzı de yavaş yavaş şekillendi.
Onun birinci memleketler arası başarısı, 2011’de Roland Garros Gençler kategorisinde zafere ulaştığında geldi.
Paris’in toprak kortu, Jabeur’u global tenis radarına soktu.
2022 yılı mesleğinin dönüm noktası oldu. Mayıs ayında Madrid Açık’taki zaferini tıpkı yıl hem Wimbledon hem de ABD Açık’taki grand slam finalleri izledi.
İki büyük turnuvada final oynaması ona hem ün hem de yeni bir unvan daha getirdi.
Tunuslu Ons Jabeur, 1968’den beri tenis grand slam tekler finaline ulaşan birinci Afrikalı ve birinci Arap bayan tenisçi oldu.
İki finalde de kupayı kaldıramadı tahminen lakin karizmatik ve sevilen bir figüre dönüştü.
Tunus’un tam da bu türlü gülen yüzlere gereksinimi var.
Ülkede son yıllarda siyasi krizin de körüklediği derin bir ekonomik kriz hakim.
Kuzey Afrika ülkesi, Ortadoğu ve Afrika’yı saran Arap Baharı kıvılcımının parladığı ülkeydi.
O birinci ateş Kasım 2010’da beyaz badanalı, mavi çerçeveli konutlarıyla ünlü Sidi Bou Said’de çok acı bir halde harlandı.
İş bulamadığı için meyve zerzevat satıcılığı yapan üniversite mezunu Muhammed Buazizi, satış otomobiline polisin el koymasından sonra kendini ateşe verdi.
Hayatını kaybeden Buazizi’nin kendisiyle birlikte yaktığı ateş, kıtada dalga dalga yayıldı. Evvel Mısır, akabinde Libya ve Suriye’de meydanlardan özgürlük sesleri yükseldi. Tunus’taysa bu tarihi kırılmanın bir ismi vardı: Yasemin İhtilali.
Protestolar sonrası, 23 yıldır ülkeyi yöneten Zeynel Abidin bin Ali ülkeden kaçtı.
Yıllar sonra ülkenin “Mutluluk Bakanı” olarak anılacak Ons Jabeur
tüm bunlar olurken yalnızca 16 yaşındaydı.
Ülkede ortaya çıkan geçiş süreci, iktidarın barışçıl bölümüyle sonuçlandı.
Yeni ve demokratik bir anayasa hayata geçti.
Tunuslu bayanların gayrimüslimlerle evlenmesine müsaade verilmesi ve aile içi şiddet ile bayanların istismarına ağır cezalar verilmesi üzere adımlar atıldı.
Hatta o denli ki iç savaşın kıyısına gelmiş bir ülkede alternatif barıçıl bir süreç başlattıkları gerekçesiyle, sivil toplum örgütlerinden oluşan Ulusal Diyalog Dörtlüsü, 2015 yılında Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü.
Ancak Arap Baharı’nın tek başarılı örneği olarak ele alınan ülkede, ihtilalden sonra beklenen sosyoekonomik sıçrama bir türlü gerçekleşemedi.
Üzerine pandemi geldi. Turizmin durması Tunus iktisadını daralttı.
2019’daki seçimlerde cumhurbaşkanı koltuğuna yüzde 72 oyla anayasa hukukçusu Kays Said oturdu. Ülke o vakitten bu yana yeni bir sürecin içinde.
Bahar sarsıcı bir kışa dönüşmüş üzere görünüyor.
Cumhurbaşkanı Said, 2021’in Temmuz ayında Meclis’in çalışmalarını dondurdu.
Başbakanı azletti.
Anayasanın bir kısmını de askıya aldı; ülkeyi kararnamelerle yönetti.
Ülkede muhaliflere yönelik baskı iklimi hakim.
Cumhurbaşkanı’na geniş yetkiler tanıyan anayasa da muhalefetin boykotu nedeniyle iştirakin yüzde 27’de kaldığı bir referandumla kabul edilmiş durumda.
TUNUS’UN ULUSAL HAZİNESİ
Bugün yaseminler ülkesi Tunus’ta genel tablo bu formda.
Ülke diken üstünde.
Belki de tam bu yüzden ferdî sportif muvaffakiyetler dalga dalga yayılan bir mutluluğa dönüşebiliyor.
İşte Ons Jabeur, Tunuslulara bunu hissettiriyor.
Onu ülkenin “Mutluluk Bakanı” olarak isimlendiriyorlar.
Bunun tek nedeni, kortlardaki yükselişi değil.
Onu sık sık gülümserken görüyor olmamız da bir neden.
Kariyerinde birinci sefer çıktığı Roland Garros çeyrek finalinden sonra, müsabakanın mağlup tarafı olarak gazetecilerin karşısına geçtiğinde bile gülümsüyordu. Hatta basın ordusundan evvel harekete geçip “nasıl hissettiğimi bilmek istemez misiniz” diyecek kadar da açıktı.
Tunuslular onun maçlarını takip etmek için ekran başına geçiyor.
Onun karşılaşmaları sırasında toplumsal medyada bir dalgalanma yaşanıyor.
Ülkesinde bayan sporları için yeni bir imaj yarattı o.
Tunus’un ulusal hazinesi olarak gösteriliyor.
Yüzü reklam panolarını, mecmuaların kapaklarını süsledi.
Vogue Arabia’nın Ocak 2023 kapak yıldızı oldu.
Manşet sürpriz değildi:
“Arapların birbirlerine başarabileceğimizi göstermeleri önemli”
“It’s Important That Arabs Show Each Other That We Can Make It”
Ülkenin telekomünikasyon operatörü, ana sponsorlarından biri. Ons Jabeur, dört Grand Slam sahibi Naomi Osaka tarafından kurulan menajerlik ajansı Evolve ile de mukavele imzaladı.
Jabeur’un teknik takımı de Tunuslu.
Antrenörlerinden biri de, eski bir profesonel eskrimci olan eşi Karim Kamoun.
“SADECE KENDİM İÇİN DEĞİL, HERKES İÇİN OYNUYORUM”
Ons Jabeur, dur durak bilmeyen bağlantı çağında, Tunuslu bayanlar ve onların görünürlüğü hakkında devam eden bir kıssanın modülü.
Roland Garros çeyrek finalinde kendisini eleyen Brezilyalı rakibi Beatriz Haddad Maia hakkında söyledikleri de, bunun şuurunda olduğunu ispatlar nitelikte:
“Benim öyküm ve onun kıssası biraz misal üzere hissediyorum.
Onun ismine ve Brezilya için çok memnunum. Umarım ülkesi için daha fazlasını yapabilir”
Zaten sıradan bir tebrikle değil, sarılarak vedalaştı kortta rakibiyle de. Bir ülkeyi, hatta tahminen bir kıtayı temsil etmenin yükünü ya da
gururunu Ons Jabeur çok uygun biliyor.
Kuzey Afrikalı tenisçi insanlara ilham vermeyi seçtiğini her fırsatta söylüyor.
Ülkesi için tuğla tuğla yol inşa ettiğinin farkında.
Bunu bir yük olarak görmediğini, büyük bir zevk ve sorumluluk olarak gördüğünü de vurguluyor.
Kortlarda önünde güçlü rakipleri var.
Yolu nereye kadar masraf bilinmez.
En azından ben iddiada bulunabilecek sportif birikimde değilim.
Ama geçmişten bir tanıklıkla şunu söyleyebilirim.
2014 yılında ihtilal sonrası hazırlanan birinci anayasanın referandumu için Tunus’a gitmiştim.
Zeytin ağaçlarının sıralandığı yollardan geçerken bile hissedilen
bir heyecan vardı herkeste.
Başkentin ünlü Habib Burgiba bulvarında yaptığım sokak röportajlarında Tunusluların ortak görüşü değişimin ellerinde olduğuydu.
Tunus, antik Kartaca İmparatorluğu’nu kuran Kraliçe Dido’nun ülkesi. Akdeniz melteminin en hoş estiği yere kurmuş ülkesini Kraliçe Dido..
Boşuna değil.
Şu bir gerçek ki toplumların değişmesi, bireylerinki üzere kolay olmayabiliyor. Jabuer, tenis mesleğinde bir grand slam kucaklar mı bilinmez fakat toplum hafızasında bir dinamizme yol açtığı kesin.
Nisan ayında Fransız basınına verdiği bir röportajda şu cümlesi gözüme çarpıyor Jabeur’un:
“Bundan sonra artık kendim için değil, herkes için tenis oynuyorum.”
Kıta Avrupası dışından birisinin çok daha güzel anlayabileceği bir cümle bu.
Tunus üzere değişimin kıyısından dönmüş, yara bere içinde bir ülkede bu hisler kolay unutulmaz.
Ve her şeyi mümkün olduğunu gösteren bu büyük meydan okuma, tarihte kesinlikle yerini alır.
