Osmanlı Sultanı 1. Ahmed’in buyruğuyla 1615’te Cünuni Ahmed Dede tarafından tarihi Hisar Bölgesi’nde Pınarbaşı mevkisinde kurulan, 310 yıl faaliyet gösterdikten sonra 1925’te kapatılan ve yerinde su depoları inşa edilen Bursa Mevlevihanesi, Büyükşehir Belediyesince rekonstrüksiyon (yeniden yapım) projesi hazırlanarak ayağa kaldırıldı.
Kültür merkezi özelliğine de sahip olan, sema mukabelelerinin yanı sıra tasavvuf sohbetlerine mesken sahipliği yapan Mevlevihane, son postnişin Mehmed Şemseddin Efendi’nin üçüncü jenerasyon torunu Nesibe Günalp Kal’ın bağışladığı kıyafetler, o yıllarda kullanılan kap kacak üzere eşyalarla neredeyse müze kimliği kazandı.
Nesibe Günalp Kal, Mevlevihane’ye ilişkin yapıtların ailesi tarafından jenerasyondan kuşağa bedeli bilinerek saklandığını söyledi.
Ailedeki herkesin tıpkı şuurda olduğunu belirten Kal, “Bu yapıtları senelerce taşındığım her meskene beraberimde götürdüm. Taşınma faaliyeti biraz uzun sürüyordu her seferinde. Mesela diyelim ki Kükürtlü Caddesi’nde bir konuta taşındım, aşağıya küçücük bir merdiven yaptım odunluk olan kısma, bu eşyaları sakladım. Hisar’da öbür bir meskene geçtim, o konutun alttaki iki bodrum odasını bir hoş bu işe tahsis ettim. Kısacası eşim de sabretti, çocuklar da ortada büyüdü. Gün bugün, saat bu saat ne memnun bize” diye konuştu.
Kal, getirdiği yapıtların ortasında annesinin iki oğlu için verdiği antikaların yerinin farklı olduğunu, onların isteğini alarak bunları vadeli sergilenmek üzere bağışladığını aktardı.
Eserleri ziyan görmeden gelecek jenerasyonlara miras bırakmaktan duyduğu memnunluğu lisana getiren Kal, şöyle devam etti:
“Bu benim muvaffakiyetim değil. Bu benim annemin, anneannemin ve anneannemin annesinin başarısı. Mesela birisi Bursa’da değil, o sırada kent dışında. Burada bir bekçi aileye, güvendiği bir aileye rica ediyor. Diyor ki ‘Biz gidiyoruz, bizim konutumuzda siz oturun. Lütfen konutumuza göz kulak olun. Şu odaları açmasın çocuklarınız. Öbür taraflar sizin olsun, biz gidiyoruz’ diyorlar. Yani birebir şey anneannemin annesi için de geçerli. O da diyor ki ‘Ben burada oturayım lakin bana bir yardımcı aile lazım. Ben tek başıma oturamam, eşim savaşta.’ O aileye bir kısım yer veriyorlar. O aileler sayesinde yani hiçbir vakit yalnız değiliz ve ben de burada yalnız değilim. Şöyle ki burada komşularım da bana çok yardım ettiler. O aileye de çok teşekkür doluyum.”
Evinde bulunan çok sayıda tarihi askeri belgeyi ise askeri müzeye bağışladığını anlatan Kal, “Böyle bu türlü hafifliyorum. Bu türlü böyle huzura kavuşuyorum ve her şeyi yerli yerine yerleştirmenin huzurunu yaşıyorum.” dedi.
“HEM YAPITI HEM KISSAYI HEM DE KOLEKSİYONERİ BULDUK”
Bursa Büyükşehir Belediyesi Müzeler Şube Müdürü sanat tarihçisi Goncagül Meriç de Mevlevihane’nin yaklaşık 15 yıl süren projeyle tekrar ayağa kaldırıldığını bildirdi.
Müzeyi oluşturma kısmında zorluk çektiklerini aktaran Meriç, şu bilgileri verdi:
“Bu dergah kapandığında bizim bildiğimiz, müzelere giren rastgele bir eser, nesne yoktu. Biz çok hoş bir vesileyle Bursa Mevlevihanesi’nin son postnişini Mehmed Şemsettin Efendi’nin torunu ile tanıştık. Kendisi ailesinin yadigarı olan bu hoş koleksiyonu korumuş, annesiyle yıllarca koruma etmiş ve Bursa Mevlevihanesi’ne bahşettiler, bağışladılar. 133 modül yapıttan bahsediyorum ve bunlar şöyle değerli; son postnişine ilişkin kürkten tutun da ferdî eşyalarına kadar, dergahın kap kacaklarına kadar, postnişinin postuna kadar çok değerli yapıtları bize verdi. Hakikaten burası bir müze formatına büründü.”
Müzeyi oluşturma kısmında zorluk çektiklerini aktaran Meriç, şu bilgileri verdi:
“Bu dergah kapandığında bizim bildiğimiz, müzelere giren rastgele bir eser, nesne yoktu. Biz çok hoş bir vesileyle Bursa Mevlevihanesi’nin son postnişini Mehmed Şemsettin Efendi’nin torunu ile tanıştık. Kendisi ailesinin yadigarı olan bu hoş koleksiyonu korumuş, annesiyle yıllarca koruma etmiş ve Bursa Mevlevihanesi’ne bahşettiler, bağışladılar. 133 kesim yapıttan bahsediyorum ve bunlar şöyle değerli; son postnişine ilişkin kürkten tutun da şahsî eşyalarına kadar, dergahın kap kacaklarına kadar, postnişinin postuna kadar çok kıymetli yapıtları bize verdi. Sahiden burası bir müze formatına büründü.”
