Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler (BM) 78’inci Genel Konseyi’ne katılmak üzere gittiği ABD’nin New York kentinde medya temsilcilerine açıklamalarda bulundu, sorularını yanıtladı.
“Birleşmiş Milletler 78’inci Genel Şurası genel görüşmelerine katılmak üzere geldiğimiz New York ziyaretimizi bu akşam Türk – Amerı̇kan İş Konseyı̇’nin 13’üncü Türkiye Yatırım Konferansı’na katılarak tamamladık.
Ziyaretimiz sırasında, Genel Kurul’a hitabımızın yanında birçok temas gerçekleştirdik; çeşitli etkinliklere iştirak ettik. Genel Heyet görüşmeleri öncesinde, 17 Eylül günü Ahıska Türkleri kardeşlerimizle bir ortaya gelerek, vatandaşlığa geçen kardeşlerimize kimliklerini teslim ettik. Türk-Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi’nin toplantısında burada yaşayan vatandaşlarımızla hasret giderdik. 18 Eylül günü fikir kuruluşu temsilcileriyle yaptığımız toplantıda milletlerarası gündemi meşgul eden problemler hakkında fikir alışverişinde bulunduk.
Eşim Emine Erdoğan’ın öncülüğünde dünya ölçeğinde bir harekete dönüşen “Küresel Sıfır Atık Uygun Niyet Beyanına” imza attık. Tıpkı gün Amerikan Ticaret Odası’nın dayanağıyla düzenlenen 2023 Concordia Zirvesi’ne hitap ederek, iş dünyasının temsilcilerini kabul ettim. Biliyorsunuz, bu yıl Genel Konsey genel görüşmeleri “Güvenin Yine Tesisi ve Global Dayanışmanın Tekrar Canlandırılması” temasıyla yapıldı. 19 Eylül’deki açılış oturumunda Genel Kurul’a hitabımızda insanlığı inançlı ve müreffeh bir geleceğe kavuşturmak için atılması gereken adımlara dikkat çektim.
Uluslararası barış ve güvenliğin korunması açısından değer taşıyan milletlerarası problemlere dair Türkiye’nin görüşlerini lisana getirdim. Global lobiler tarafından her geçen gün daha çok taarruza uğrayan aile kurumunun korunmasına verdiğimiz ehemmiyeti söz ettim. “Dünya Beşten Büyüktür” davetimizi bu sene güçlü bir biçimde tekrar vurguladık. Bu davetimize verilen dayanağın arttığını görüyor, bundan da insanlık ismine memnuniyet duyuyoruz.
Son olarak BM Genel Sekteri Sayın Guterres de emsal sözlerle Birleşmiş Milletlerin ıslahat gereksiniminden bahsetti. Global sistemin meselelerini çözme kabiliyeti kayboldukça, bu tespitimizin haklılığı da çok net bir formda görülmektedir.
New York ziyaretimiz boyunca birçok kabul ve görüşme gerçekleştirdik. Bu çerçevede sırasıyla; Gürcistan Başbakanı Sayın Garibaşvili, ve SpaceX ve Tesla’nın kurucusu Elon Musk, Cezayir Cumhurbaşkanı Sayın Tebbun, NATO Genel Sekreteri Sayın Stoltenberg, Polonya Cumhurbaşkanı Sayın Duda, İtalya Başbakanı Sayın Meloni, İsrail Başbakanı Sayın Netanyahu, Yunanistan Başbakanı Sayın Miçotakis, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Sayın Ramaphosa ve Malezya Başbakanı Sayın Enver İbrahim ile son derece verimli ve samimi görüşmelerimiz oldu. Bu görüşmelerde hem ülkemizdeki yatırım imkanlarını hem ticari iş birliklerini hem de gündemimizdeki öbür problemleri ele aldık.
Amerikan Yahudi Toplumu Çatı Kuruluşlarıyla da bir ortaya gelerek, İslam düşmanlığı ve Anti-semitizimle çabada atılabilecek ortak adımları değerlendirdik. Açılışını 2021 yılında yaptığımız Türkevi binamız, bu yıl da dünya başkanlarıyla yaptığımız bu görüşmelere mesken sahipliği yaptı.
Ziyaretim kapsamında ayrıyeten, Amerikan medya kuruluşlarıyla mülakatlarımız oldu. Yaptığımız görüşme ve temasların başta ülkemiz ve milletimiz olmak üzere, tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını diliyorum.”
Times Meydanı’nda Cumhurbaşkanlığımızın Yüzüncü Yıl reklamları yayınlandı. Hem sizin liderliğiniz hem ortaya koyduğunuz Türkiye Yüzyılı vizyonunuz hem de Birleşmiş Milletlerdeki bol bol iletileriniz reklamlarla Amerika’da gösterilmiş oldu. Çok da beğenildi, çok da konuşuldu. Adeta biz de burada yüzüncü yılımızın gururunu yaşamış olduk. Sizden hem genel bir kıymetlendirme alarak hem de yüzüncü yıla dair iletilerinizle başlayabilir miyiz?
“Keşke ben de görme imkânını yakalayabilseydim lakin sizden bunu duymuş olmak beni ayrıyeten memnun etti. Bağlantı Başkanlığımız 100. yılımızı burada da tanıtmak için çalışmalar yaptı. Led ekranlarda Türkiye Yüzyılı temalı animasyonlar hazırladık. O meydana giden herkes Türkiye Yüzyılı ile ilgili bu ilanları gördü. New York sokaklarında da artlarında elektronik panolar taşıyan kamyonlar var biliyorsunuz. Onlarda da 100. Yılımıza dair ilanlar yer aldı. Bu çalışmalar 100. Yıl gururumuzun dünyaya duyurulması için son derece kıymetli. Biz de onları görmek isterdik lakin Türkevi’nde ağır görüşme trafiğimiz vardı. Buraya başkanlar birbiri ardınca geldi. ABD’de böylesi değerli bir pozisyonda bu türlü bir Türkevi’ne sahip olmak da gurur verici. Görüştüğüm bütün önderler, “bizim de bu türlü bir yerimiz olsa” diyorlardı. Başkanlarla yaptığımız görüşmede pozisyonu ve görünümü itibariyle Türkevi’nin gerçekten cazibesi onları da cezbediyor. Bu vesileyle merhum Demirel’e de İhsan Sabri Çağlayangil’e de Allah’tan rahmet diliyorum. Zira onlar buranın birinci adımlarını attılar. Daha sonra biz de yan taraftaki yeri satın almak suretiyle ikisini birleştirdik ve burayı aldık. Burada Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’nun da emeği oldu ve böylelikle 32-33 katlı bir Türkevi’ne sahip olduk. Birleşmiş Milletler binasının tam karşısında, burada bu çeşit yerleri bulmak hele hele Amerika’da kolay değil. Lakin Allah’a hamdolsun bize bu türlü bir yeri lütfetti. Şu anda burada bütün bu görüşmelerimizi çok rahat yapıyoruz. Evvelden gelirdik, Birleşmiş Milletlerde bir yer verirlerse verirler ve orada işte görüşmelerimizi odalarda vesaire yapmaya uğraş ederdik. Lakin artık artık konutumuzda, rahatlıkla bu görüşmeleri yapıyoruz. Memnunuz, mutluyuz ve gururluyuz. O meydandaki durumu da keşke görebilseydik.”
KARABAĞ’DAKİ GELİŞMELER
Azerbaycan’ın Karabağ’daki ayrılıkçı Ermeni güçlerine başlattığı anti-terör operasyonu 24 saat geçmeden muvaffakiyetle tamamlandı. Öncesine bakarsak 2 yıl evvel de zaferle sonuçlanan Azerbaycan-Ermenistan savaşının akabinde dün Bakü’de gerçekleşen bu başarılı operasyonla birleştirirsek bu noktada bölgede barış, istikrar sağlandı diyebilir miyiz? Ayrıyeten sizin yemin töreninize gelmişti Sayın Paşinyan. Sanki yaptıkları, uyguladıkları ve söyledikleri ortasında bir tutarsızlık var mı? Bu noktada sizden de bir Paşinyan değerlendirmesi almak isterim.
“Her şeyden evvel Paşinyan’ın bizim zaman teslim törenimize gelmiş olması bir başbakan olarak değerliydi. Kendisine esasen teşekkürümüzü vesaire yaptık. Bu son olay Paşinyan ile alakalı değil. Ermenistan Devletiyle de alakalı değildir. Bu bir yerde Karabağ’daki çapulcu Ermeni kadrosuyla alakalı bir bahistir. Onların da malum kendilerine nazaran bir cumhurbaşkanlığı seçimi yapma teşebbüsü önemli manada hem Paşinyan’ı hem de Azerbaycan’ı rahatsız etti. Zira Azerbaycan bu olaya “halen devam eden bir süreci bunlar ateşliyor” diye baktı. Bu ortada bir de olağan kardeşlerimizi bunların şehit etme teşebbüsü, olayı çok daha farklı bir yere yanlışsız taşıdı. İhtarlar yapıldı fakat bütün bu ihtarlara karşın bunlar kendilerine çekidüzen vermediler. Tam bilakis süreci devam ettirdiler. Devam ettirince Azerbaycan da adımını attı. Ve süreci fazla uzatmadan oradaki operasyonlarını tamamladılar. Operasyonu tamamladıktan sonra da yaklaşık 90 kıymetli noktayı vurduklarını bana söylediler ve 90 noktayı vurmaları aslında bunların işini bitirdi. Ve “bütün araç, gereç, mühimmat, şu, bu vesaire bunları vereceksiniz” dediler ve onları vermeye başladıkları üzere bir öteki taraftan da çekilmeleri gerekli olan yerlerden de çekilme kelamını aldılar ve çekilmeye de başladılar. Ulusal Savunma Bakanımız Yaşar Güler görüşmelerini yaptı ve bugün ben de İlham gardaşımla görüşmelerimi yaptım. O da bu noktada hem Birleşmiş Milletler Genel Şurası’nda yaptığım konuşmadan ötürü teşekkürlerini bana iletti hem de ‘artık orada bir daha bunlar herhalde nefes alamazlar’ dedi. ‘İşi şu anda bitirdik. Bir problem yok.’ dedi ve noktayı koyduk.”
ELON MUSK İLE GÖRÜŞME
New York’ta çok kıymetli görüşmeler yaptınız. En dikkat çeken görüşmelerden biri de Elon Musk ile yaptığınız görüşmeydi. Tesla’nın Türkiye’de bir fabrika kurması konuşulmuş ortamızda. Bu mevzuda somut bir takvim var mı? İkincisi bir uydu projesi de gündeme gelmiş görüşmenizde. Bu hususta bir somut gelişme var mı? Bir de küçük çocuğuyla geldi. Onu nasıl karşıladınız?
“Musk ile gerek Tesla’nın Türkiye’de yatırım yapması gerekse uzay çalışmalarında müşterek adım atma mevzularını görüştük. Arkadaşlarımızla bir çalışma inşallah yapacaklar. Ben kendisini İzmir Teknofest’e davet ettim. İzmir Teknofest’e de büyük ihtimalle gelecek. Yanında genel müdürü de vardı ona da talimatı verdi ve bilhassa de Efes’e vurgu yaptı. “Ben İzmir’in methini duydum ve İzmir Teknofest’e katılmaya çalışacağım.” dedi. Arkadaşlarımız da kendileriyle irtibat halinde olacaklar. İnşallah İzmir’e gelirse gençlerimizi çok çok cezbeden bir İzmir Teknofest’i olur.
Türkiye’nin İHA ve SİHA’larını takip ettiğini ve başarılı bulduğunu anlattı. Ülkemizin son yıllarda teknoloji alanında elde ettiği muvaffakiyetlerin farkında ve şuurunda. Bu da yatırımlarını Türkiye’ye taşıması için itici güç olacaktır. Yalnızca Musk değil, bu mevzulardaki başarılarımızı artık bütün dünya takdir ediyor. Akıncımız, Kaanımız, Kızılelmamız, ATAK’tan Hürküş’a varıncaya kadar her adım çok yakından izleniyor ve ses getiriyor. Yalnızca savunma sanayi bölümünde olanlar değil, ülkelerin halklarına varıncaya kadar attığımız adımların ne kadar ilgiyle izlendiğini görmek bizi mutlu ediyor. Azerbaycan’da gerçekleştirilen TEKNOFEST’te yerli ve ulusal teknolojilerimizin ne kadar bilindiğini ve milletimizi gururlandırdığına şahit olduk.”
Musk’a ziyaretinde ikram ettiğimiz kitaplar toplumsal medyada en çok konuşulan hadiselerden bir tanesi oldu. Bu kitaplarla alakalı olarak aranızda bir sohbet geçti mi?
“Biz kendisine dört kitap armağan ettik. O koltuğunun altına iki adedini sıkıştırabilmiş. “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” ve “BM Islahatı: Milletlerarası İş Birliğine Yeni Bir Yaklaşım” kitaplarımız elinde.
Biliyorsunuz “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” kitabımızda, “Dünya Beşten Büyüktür” ideolojisi ile yola çıkmış, dünyanın geleceğini etkileyecek alanlarda insanlığın yazgısının yalnız beş ülkenin insafına bırakılmasının yanlışsız olmadığını vurgulamıştım.
“BM Islahatı: Memleketler arası İş Birliğine Yeni Bir Yaklaşım” kitabımızda ise bizim neden BM ıslahatı yapılmasını istediğimizi, somut münasebetler ve tekliflerin ışığında anlatıyoruz. Biz o kitaplara yazdığımız her tespitin, her teklifin değerinin milletlerarası toplum tarafından anlaşılacağından eminiz. Biz tüm tekliflerimizde ve adımlarımızda samimiyiz zira.”
Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’ndeki konuşmanız gerçekten dikkat alımlı bir konuşmaydı. Değerli iletiler verdiniz. Toplumsal medyada da bayağı bir karşılık gördü. World Leader hashtagiyle, öbür “Dünya beşten büyüktür.’ sözünüzle de bayağı bir ilgi oldu. Bu en çok izlenen, en çok okunan sıralamasında da en üst sıralarda yer aldı. Bu konuşmanın bütün dünya medyası tarafından ilgiyle karşılanmasını, artı toplumsal medyada yankı bulmasıyla ilgili ne düşünüyorsunuz?
“Dersimizi çalıştık. Buraya gelirken yan gelip yatmadık. Hangi hususlar üzerinde duracağız? Bunları çalıştık. Önderlerle görüşmeyi yaparken hepsinin söylediği şu oldu, ‘Yani değinmedik bahis bırakmadın.’ Malezya Başbakanı Enver İbrahim de ‘Cuma günü ben de bunun devamını yapacağım.’ dedi. Bilhassa şu anda dünyanın birçok ezası var, değinilmesi gereken bahisler var ve bu mevzular noktasında da mesela çok dilek ederdim fakat dinleyemedim. Brezilya Devlet Lideri Lula’nın konuşması da beğenilmiş. Birleşmiş Milletler Genel Şurası bu sene değişen dünya iklimi içerisinde dikkatleri üzerine çekmesi gereken bir Milletler Genel Heyeti. Bu hususta da Türkiye olarak bizim bildirilerimiz değer arz ediyor. Bunu da başarmamız gerekiyor. Şayet bunu başarabildiysek şayet bu hususta dünyaya bildirilerimizi verebildiysek ne memnun bize.
Biz çıktığımız bütün kürsülerde gerçeği ve doğruyu anlattık, hakkı savunduk. BM Genel Şurasında kurduğumuz her cümleyi milletimizden aldığımız istikametle oluşturduk. Onların bize gösterdiği amaca yürümek noktasında hiçbir vakit tereddüt etmedik. Toplumsal medyadaki ilgi de bizim açımızdan şaşırtan değil. Her vakit milletimizin takviyesini hissettik, her mecrada bu dayanağın hakkını vermek için uğraş ettik. Çabamız sürüyor.”
ENFLASYON MESAJI
Türkiye’nin açıkladığı Orta Vadeli Programın yansıması, milletlerarası yatırımcıların Türkiye’ye ilgisi bağlamında bir değerlendirmemizi almak isterim. Bilhassa bu dezenflasyon programı kapsamında ondan sonra nakdî sıkılaştırma devam eder mi? Ya da enflasyonda besbelli düşüşü ne vakit görebiliriz, sizin bu bahisteki öngörünüz nedir?
“Enflasyonla ilgili olumlu gelişmeler o denli zannediyorum ki önümüzdeki yılın birinci çeyreğinde bunu görmeye başlarız. Önümüzdeki yılın birinci çeyreğinde sonucunu almaya inşallah başlarız. Şu anda güzel işaretler var. Gerek Hazine ve Maliye Bakanım Mehmet Şimşek gerek Hazine’deki arkadaşlar gerekse Merkez Bankası Lideri Hafize Gaye Erkan, onlar bu noktada önümüzdeki yılın birinci çeyreği itibariyle olumlu sonuçları almaya başlayacağımızı söylüyorlar. Biz de onlara güveniyoruz, inanıyoruz. Programa yabancıların bakışı da olumlu.
Orta Vadeli Programı açıkladıktan sonra Türk iktisadına yönelik artan ilgili G20 toplantısında da görmüştük. ABD’de bu ilginin artarak devam ettiğini görmek bizi şad etti. Bu nedir? Türkiye iktisadına duyulan inancın göstergesidir. Hükümetimizin ortaya koyduğu gayelerin gerçekçi olduğunun ve Türkiye’nin bunlara ulaşabileceğinden kimsenin kuşkusu olmadığının ispatıdır. Biliyorsunuz Orta Vadeli Program’ın çeşitli ayakları bulunuyor. Tüm dünyanın da sorunu olan yüksek enflasyonla gayret bizim de programımızın ana gayelerinden biri. Bunu neyle sağlayacağız? Mali disiplinle, yapısal ıslahatlarla iktisadımızı her türlü fırtınaya güçlü hale getireceğiz. Biz bunu daha evvel yaptık, yeniden yaparız. Programımızın en değerli ayaklarından biri de yabancı yatırımın ülkemize çekilmesi. Yalnızca programı hazırlayıp, duyurmak bile yabancı yatırımcılarda iştah oluşturdu. Bu rüzgarı gerimize alarak amaçlarımıza hakikat süratle yürüyeceğiz.”
TAHIL KORİDORU ANLAŞMASI
Birleşmiş Milletler Genel Şurası’nda verdiğinizde öne çıkan bildirilerden biri de tahıl kriziyle ilgili. Türkiye’nin teşebbüsüyle global açlığı önlediğinize dair verdiğiniz iletidir. Bu bahisle ilgili G20’den evvel Soçi Buluşmasında Putin’le yaptığınız görüşmenin tutumu, Birleşmiş Milletler marjına yansıması nasıl oldu? İkili görüşmelerimizde bilhassa Türkevi’ndeki edindiğiniz izlenim nedir?
“Gerek başkanlar gerekse başbakanların Putin’e karşı olumsuz halleri var. Olağan biz tıpkı hali taşımıyoruz, yansıtmıyoruz. Bu tutumları gerçek da bulmuyorum. Zira Rusya sıradan bir ülke değil. Gerek yüz ölçümüyle olsun gerek dünyadaki pozisyonuyla olsun Rusya’nın bir yeri var. Hasebiyle da şu anda tahıl üretiminde Rusya çabucak hemen dünyada sayılı ülkelerden bir tanesi. Artık bu türlü bir ülkeyi görmezden gelemezsin. Karadeniz Tahıl Teşebbüsü sayesinde Ukrayna’dan 33 milyon ton tahıl sevkiyatı yapılabildi. Artık de 1 milyon ton rica minnet gönderecek. Biz diyoruz ki yakın markajda tutmak suretiyle bunu tahminen artırma imkânı da olabilir. O, ‘Katar’ı da buna dahil edelim, Katar’ı da dahil etmek suretiyle biz bu tahılı un haline dönüştürelim. Lakin Avrupa’ya yok. Muhtaçlığı olan Afrika ülkelerine bilabedel gönderelim.’ dedi. Artık biz de bu çalışma içindeyiz. Katar’la da bu mevzuyu konuşacağız ve bu adımı da bu halde atacağız. Biz Rusya’yla olan münasebetlerimizi olumlu bir biçimde götüreceğiz. Zira bizi çok çok ilgilendiren husus, Trakya’nın doğalgazda bir hub olmasını önemsiyoruz. Şu anda da doğalgaz itibariyle neredeyse doğalgazımızın yarısını Rusya’dan temin ediyoruz. Yani arttırmaksa biz arttırabiliriz. Bize o imkanı verir. Avrupa doğalgazda önemli bir problemin içerisinde. Biz ise hamdolsun şu ana kadar endüstride vesaire doğalgazda bir zahmet yaşamadık. Artık kış mevsimi geliyor. Bu türlü bir ezayı yeniden yaşamayacağız inşallah. Bir de biz Ataşehir’deki kulelerden bir adedini güç piyasası merkezi yapmak istiyoruz. İstanbul Finans Merkezi’ndeki binalardan bir adedini ancak bunu söylerken yalnızca doğalgazın koordine edildiği bir yer değil. Doğal gaz, elektrik gücü ve madenlerin sevkiyatının yapılacağı, yani adeta Londra piyasası, Hamburg piyasası rastgele bir eserde neyse Ataşehir’deki İstanbul Finans Merkezi’ni bu hale dönüştüreceğiz. Burası bizim için çok önemli bir güç merkezi haline dönüşecek.
Peki, bu noktada tahıl koridorunun tekrar açılma ihtimali var mı? Ben umutluyum. Sayın Putin’le bunları görüşeceğiz, konuşacağız. Yani bunu peyderpey artırma yoluna gideceğimizi ümit ediyorum.”
NETANYAHU İLE GÖRÜŞME
İsrail Başbakanı Netanyahu’yu kabulünüzde güç iş birliği mevzuları gündeme geldi mi? İsrail-Filistin sıkıntısının tahliline dair ne üzere bildiriler verdiniz? Kendisinin bir Türkiye ziyareti kelam konusuydu fakat bir rahatsızlığı oldu. Sanki bir takvim muhakkak olmuş mudur bundan sonrasına ait?
“Konuştuk, söz ettiğiniz üzere bir rahatsızlık sebebiyle o vakit gelemedi. Lakin artık ben kendisine, siz dedim bu ziyareti bir gerçekleştirin, akabinde da ben grubumla İsrail ziyaretini gerçekleştireyim dedim. Yani mutabık kaldık. İnşallah çok fazla gecikmeden bu adımı atacağız ve birinci derecede güç konusu olmak üzere İsrail’le güç sondaj çalışmasını başlatacağız. Yalnızca Türkiye’ye değil, Türkiye’den tıpkı vakitte Avrupa’ya da güç nakil sınırlarını işletmeye başlayacağız. Şu an itibariyle 9,5 milyar dolar toplam ticaret hacmimiz var. Bu toplam ticaret hacmimizi de 9,5 milyar dolardan minimum 15 milyar dolara birinci etapta çıkaralım diye bir mutabakata vardık. Bu adımı da atacağız. Birebir vakitte alışılmış memleketler arası siyasette de birlikte neler yapabiliriz bunları da görüşme, konuşma fırsatımız oldu.
Özellikle güç iş birlikleri bizi çok daha farklı yerlere taşıyabilir. Kendileriyle bu mevzudaki potansiyelimizi konuştuk. İki ülke ortasındaki farklı alanlardaki iş birliklerini artırmak için bu bakanlarımızın yer alacağı bir düzenek kurulmasının yararını anlattık. Güç, turizm ve teknoloji üzere alanlarda yeni iş birlikleri tesis etmek için iki ülkenin birlikte çalışması mümkün.”
BM’NİN YAPISININ DEĞİŞMESİ
Birleşmiş Milletler Genel Şurası’na 13’üncü kere hitap ettiniz. Kararlı bir formda Birleşik Milletlerin yapısı değişmeli, Güvenlik Kurulu başta olmak üzere değişmeli diye söz ediyorsunuz. Bu davetiniz vakit geçtikçe daha çok aksiyoner oluyor. Genel Sekreter söyledi, ABD Lideri söyledi. Diğer ülkelerin de tıpkı görüşte olduğunu biliyoruz. Bu hususta kısa ve orta vadede somut gelişmeler olacağını düşünüyor musunuz?
“Şimdi bu doğal bu türlü memleketler arası atılan adımlarda hızla sonuç almak mümkün değil. Lakin biz şuna inanıyoruz. Hani bizde hoş bir kelam var ya, ‘Et-tekraru ahsen velev kane yüz seksen.’ bunu yapmamız lazım. Umudu da yitirmeden devam etmemiz lazım. Zira biz bunu söyledikçe bakıyoruz ki dünyada da yankıları artarak devam ediyor. Bu biraz da Türkiye’nin gücüyle alakalı. Ne kadar güçlenirsek, ne kadar her alanda güç bulursak, bu davetimiz da karşılığını o kadar fazla bulacak. Onun için Türkiye’nin gücü çok kıymetli. Sizlerin kalemleri, ekranlar değerli. Bütün buralardaki yansımalar dünyada Türkiye’nin gücünü de artıracaktır. Yansımalarını da ona nazaran çok çok daha fazla artıracaktır diye düşünüyorum.
İkinci Dünya Savaşının global atmosferine uygun inşa edilen global sistem artık yetersizliğini düzgünden düzgüne ortaya koyuyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu barışın değil, restleşmelerin konuşulduğu bir yer olmuştur. Bu dünya barışı için tehlikelidir. Birleşmiş Milletler önerdiğimiz ıslahatları yapamaz ve kendini vaktin ruhuna uygun hale getiremezse barışı müdafaa misyonunu sağlayamaz. Rusya-Ukrayna savaşı bunun en somut örneğidir. BMGK üyeleri savaşın aktörü olduğunda Birleşmiş Milletler sistemi etkisiz hale geliyor. Aslında biz bunun işaretlerini yıllar evvel görmüş ve ‘dünya beşten büyüktür’ iletimizi bütün dünyaya ilan etmiştik. Artık BM Genel Sekreteri ve ABD Lideri dahil birçok aktörün global sistemin yetersizliğini dillendiriyor olması kıymetlidir. Global sistemin yenilenmesi sorunu içtenlikle ele alınması gereken bir husustur. Dünyanın tamamına barış, güvenlik, istikrar ve refah üreten bir sistemin aciliyetle oluşturulması, dünya barışının korunması için elzemdir. Kapsayıcı ve insanlığı kucaklayıcı milletlerarası sistem bugün birçok coğrafyada gördüğümüz çatışmaların, iklim krizlerinin ve göçün neden olduğu insanı dramların bertarafının anahtarı olacaktır. Aksi durumda Birleşmiş Milletler sistemi tahlilin değil, çözümsüzlüğün kaynağı haline gelir ki bu dünya üzerindeki kaosu derinleştirir. ‘Daha adil bir dünya mümkün” tezimizin farklı bölümlerce sahiplenilmesi, bu gereksinimin karşılanması yolunda atılacak birinci adım olabilir.
Biz davetimizi yineliyoruz ve her yerde “dünya beşten büyüktür’ demeye devam ediyoruz.”
EMEKLİLERA MAAŞ ZAMMI
Emeklilerin durumuyla ilgili birtakım düzenlemeler yapılacağı Çalışma Bakanlığı tarafından sık sık lisana getiriliyor. Lakin zamanlaması konusunda hiçbir açıklama olmuyor. Ağır bir çalışma var. Bunu görüyoruz, biliyoruz. Bu düzenlemeler, düzeltmeler ne vakit sonuçlanır? O mevzuda söyleyecekleriniz çok önemsiyoruz.
“Fazla uzamaz. Yani en kısa vakitte. İlgili bakanım esasen çalışmalarını sürdürüyor. Dönüşte zati bir ortaya gelip, ‘Ne durumdasın, ne yaptın, ne yapıyorsun?’ kendisinden bunun bilgilerini de alacağız. Ancak 2024’e inşallah bunun kararlarını vermiş olarak gireriz.
Biz iktisadın kronik sorunlarını çözerken çalışanlarımızın, memurlarımızın yanı sıra emeklilerimizi de enflasyona ezdirmemek için çabalıyoruz. Bu hususta attığımız adımlar mevcut. Emeklilerimizin ıstıraplarını da biliyoruz. Toplumun tüm kesitlerine yönelik adımlar attığımız üzere onların da ömür şartlarını düzgünleştirici adımlar atacağız. Uyguladığımız Orta Vadeli Programın muvaffakiyete ulaşmasıyla birlikte oluşacak refah artışında toplumun tüm kesitleri üzere alışılmış ki emeklilerimiz de hissesini alacaktır. Bugüne kadar olduğu üzere bundan sonra da emeklilerimizin hak ettikleri refah seviyesine ulaşmaları için çaba göstereceğiz.”
Türkiye’de bir müddettir Avrupa’da çok sağın, ırkçı hareketlerin öne çıktığı ülkelerde bile yaşanmayan bir hadise yaşanıyor. Arap turistler maksat gösteriliyor. Arapça yönlendirme levhaları bile bundan hissesini alıyor. Nasıl değerlendiriyorsunuz? Ne yapmamız lazım?
“Bizim birebir duruma düşmemiz kelam konusu olamaz. Benim ısrarla üzerinde durduğum mevzu turistlere karşı onların anlayacağı lisanı tabelalarda, levhalarda alışılmış ki bizim kullanmamız lazım. Hele hele turistik bölgelerde bu aslında olması gereken bir davranış biçimi. Biz ana muhalefetin gittiği yoldan gidemeyiz.
Dünyanın çaba ettiği büyük sorunların ortasında maalesef ırkçılık ve İslam düşmanlığı da var. Üzülerek görüyoruz ki kendini medeniyetin beşiği diye pazarlayan Avrupa ülkelerinde süratle yayılan ırkçılık virüsü global bir salgına dönüşmüş durumda. Bundan ülkemiz de etkilenmektedir. Batı’da yabancı düşmanlığını yaymak isteyen çevreler, kimi yerlerde başarılı olmuş durumda. Ülkemizde de onların temsilcileri bulunuyor. Lakin bu mayanın Türkiye’de tutmayacağını bilmeleri gerekir. Ne kadar düşmanlık tohumu ekerlerse eksinler, hangi fitneleri üretirlerse üretsinler Türk beşerinin büyük gönüllülüğünde kaybolup gideceklerdir. Türkiye bir hukuk devletidir ve konuklarımıza yönelik şiddet içeren alçakça taarruzların failleri gerekli cezaları hukuk önünde alacaklardır. Güvenlik güçlerimiz bu tip provokasyonlara karşı önlemlidir ve her geçen gün önlemlerini artırmaktadır. Marjinal kümelerin körüklediği münferit olayların toplumun tümü tarafından gerçekleştiriliyor ve destekleniyor algısı oluşturulmaya çalışılıyor. Bu toplumu tanıyan herkes bilir ki böylesi olaylar Türkiye’de taban bulamamıştır, bulamayacaktır. Provokatörlerin bilmeleri gerekir ki er ya da geç yaptıklarının hesabını vereceklerdir.”
YUNANİSTAN BAŞBAKANI İLE GÖRÜŞME
Yunanistan Başbakanı Miçotakis’le bir görüşme yaptınız. Gelmeden evvel o yeni bir diyalog vurgusu yapmıştı Selanik Forumu’nda. Ne konuştunuz? Hangi iletileri verdiniz. Onları da duymak isteriz.
“Konuyla ilgili Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan Yunanistan Dışişleri Bakanı ile karşılıklı görüşecekler. Birebir biçimde Dış Siyaset ve Güvenlik Başdanışmanım Büyükelçi Akif Çağatay Kılıç da çalışmalarını muhatabıyla yapacak. Gayemiz Ege’deki problemli havayı dağıtmak ve Miçotakis’in de yaklaşımı o istikamette. Ancak bizim için şu anda en kıymetli adım Allah nasip ederse Selanik’teki tepe olacak. Selanik doruğu şu anda Türkiye-Yunanistan ortasında değerli bir sıçrama olacak. Dışişleri Bakanlarımız ön hazırlıklarını yapacaklar ve Selanik’te de inşallah 7 Aralık’ta bu tepeyi yapacağız. Bu tepeyle bir arada birçok şeyin de inşallah değiştiğini karşılıklı göreceğiz.
Son periyotta her iki ülke de afetlerle sınandı. Bu olumsuz durumlar ülkelerimizi yardımlaşma noktasında birbirine yaklaştırdı. Son devirde artan üst seviye temaslar da mevcut olumlu atmosferi destekledi. Önümüzdeki periyotta Selanik Tepesi sonrasında da istişari temaslarımız umut ediyorum ki süreci daha da olumlu bir hale getirecektir. Türkiye ve Yunanistan olarak itimat ortamına ziyan verecek adımlardan ve telaffuzlarda uzak durmamız gerekiyor. Önümüzdeki sürecin selametle ilerlemesi bakımından bu alanda da birlikte adım atmalıyız.”
KIBRIS SORUNU
Efendim Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanıması daveti yaptınız. Davetiniz yankı buldu, bundan sonraki süreçteki yol haritası ne olacak?
“Bizim Kıbrıs konusunda yaklaşımımız uzun vakittir ortada. Federasyon formüllerinin gerçekçi olmadığı ve işlemeyeceği artık net bir biçimde anlaşılmıştır. Bu gerçeği reddetmek Ada’da çözümsüzlüğü dayatmaktan diğer bir şey değildir. Kıbrıs’ta iki devletli, adil ve kalıcı bir tahlil bulunması için uğraş gösterdik. Muhataplarımızı da bunu sağlamaya davet ettik. Bir öteki davetimizi de milletlerarası topluma yaptık. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bağımsız bir devlet olarak tanınması Kıbrıs probleminin tahliline katkı sağlayacak yegâne adımdır, en tesirli adımdır. Bunun dışındaki seçenekleri tanımıyoruz. Biz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin haklarını milletlerarası hukukun bize tanıdığı garantörlük hakkı çerçevesinde sonuna kadar koruma etmekte kararlıyız. KKTC’nin, Türk Devletleri Teşkilatı’na gözlemci üye sıfatıyla dahil olmasının araladığı kapının devamının gelmesini bekliyoruz. Ülkelerin birbiri ardınca KKTC’yi bağımsız devlet olarak tanıması Doğu Akdeniz’de barışa ve huzura hizmet eder. Bundan sonraki yol haritamız da KKTC’nin haklarının eksiksiz koruması ve milletlerarası sisteme entegrasyonu yolunda atılacak aktif adımlardır.”
Birleşmiş Milletler Genel Şurası düzeyinde aile kurumunun global bir hücum altında olduğunu tabir eden birinci ve tek önder siz olurdunuz. Aile kurumunun tehdit altında olduğu düşünüldüğünde hem zatıalinizin hem de Türkiye’nin aile kurumunun korunması noktasında temsil ettiği temel vizyon ve yaklaşım nedir?
“Şu anda dünyada aile kurumu büyük değer arz ediyor. Amerika aslında aile kurumu noktasında tartışmaların çok önemli boyutlara ulaştığı bir ülke pozisyonunda. Bu türlü bir yerde bizim aile mefhumunu lisana getirmiş olmamız kendinize bir çeki tertip verin… Beni en çok rahatsız eden hususlardan bir tanesi herhalde sizin de dikkatinizi çekmiştir. Birleşmiş Milletler Genel Heyeti’ne girerken basamaklarda ve başka birtakım alanlarda LGBT renklerinin olduğunu görüyorsunuz. Burayla ne yapılmak istendiği değer arz ediyor. Şu anda başkanlardan bir tanesi LGBT’ci bir öteki başkan LGBT’ye karşı, bu türlü bir durum var. Ne yapılmak isteniyor? Ben şahsen Genel Sekreterle fırsat bulup bunu konuşmak isterdim. Şu anda dünyada ne kadar LGBT’ci var? Bu basamaklarda onların ne kadar hakkı varsa, LGBT’ye karşı olanların da bu kadar var. Zira bu bir insani sorun ve buradan rahatsız olanların olduğunu da bilmek lazım.
Aile tarifinde yer alan “toplumların yapı taşı” sözü boş bir telaffuz değildir. Toplumları en güçlü kılan da çürüten de aile yapısıdır. Nasıl zincirin gücü, en zayıf halkası kadarsa toplumların gücü de aile yapısının sağlamlığıyla hakikat orantılıdır. Son yıllarda birçok ülkede aile yapısına yönelik taarruzların temel münasebeti de bu. İlgili toplumu çökertmek için sapkın akımlar eliyle aile yapısı zayıflatılmaya çalışılıyor. Ülkemizde bu sapkın akımların aile yapımızı, gençlerimizi amaç alan teşebbüslerine asla müsaade etmedik, bundan sonra da etmeyiz. Bu mevzunun global boyutu da bulunmaktadır. Yaşadığımız çağda aile yapısını maksat alan karanlık yapıların global planlarının farkındayız. Onları bozmak için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz. Ailelerimizi, gençlerimizi, çocuklarımızı tuzaklarına düşüremeyecekler. Eğitim, siber güvenlik, bağımlılıkla gayret başta olmak üzere çok boyutlu önlemler üzerinde çalışıyoruz. Bunun en aktif adımını Meclis açıldığında gündeme getirmeyi planladığımız anayasa değişikliğiyle atacağız. Aile kurumunu anayasal teminat altına almakta kararlıyız. Aileyi korumak, Türkiye’yi korumaktır, vatanı korumaktır. Bu meseleyle ülkemizde en faal biçimde uğraş edeceğiz. Lakin memleketler arası yerde bu çabada iş birliklerine hazırız. Sapkın akımlarla çaba konusunda el ele verip toplumlarımızı zehirlemeye çalışan, aile yapısını temelden dinamitleyen, geleceğimizi karartmaya göz dikmiş odaklarla gayret edecek gücümüz var.”
KURAN’A YÖNELİK SALDIRILAR
2 milyar Müslüman’ın kutsallarına karşı dünyada çok sayıda hücumlar var. Siz geçen gün İslam düşmanlığı, ırkçılık ve nefret hatalarına karşı saflarımızı geniş tutalım dediniz. Dünyada ve İslam aleminde bu mevzuyu gereğince reaksiyon veriliyor mu?
“Veren ülkeler var, maalesef sessiz kalan ülkeler var. Yani dört dörtlük veriliyor diyemeyiz. Zira şu anda dünya nüfusuna baktığımız vakit yaklaşık 6,5-7 milyar üzere bir sayı kelam konusu. Bizim 2-2,5 milyar şu anda bir Müslüman nüfusa baktığımız vakit İslam dünyası bir sefer bu hassasiyeti göstermiyor. Birebir şey bakıyorsunuz, Hindistan’da çok akımlar bir biçimde gelişiyor. Artık bütün bunlar karşısında sanki İslam dünyasının duruşu ne? Bakışı ne? Gelelim kendi ülkemize. Kendi ülkemizde biz ne durumdayız? Onun için bizim bir sefer kendimiz dik durmamız lazım ki bu dalga dalga yayılsın ve ona nazaran de Müslümanların duruşu çok daha farklı hale gelsin.
Bu ziyaretimizde muhataplarımıza söz özgürlüğü kılıfıyla kutsallara hücumun önünü açmanın tehlikesinden bahsettik. Bunun bir söz özgürlüğü değil, nefret telaffuzunu körükleyerek, toplumsal ve global barışı tehdit eden aksiyonlar olduğunu anlattık. Asıl acı olanın İslam dünyasından bu alçaklığa karşı beklediğimiz seviyede reaksiyonun gelmemesidir. Bizler Türkiye olarak bu taarruzlara gerekli olan en güçlü yansıyı vermeye devam edeceğiz. Yalnızca İslam dünyası değil, milletlerarası toplumun tamamından kutsallara karşı yapılan taarruzlara ortak ses yükselmek durumundadır. Bu olmadığı surece öbür inançların kutsalları da hücuma açık hale gelir. Biz bugün yükselttiğimiz itirazımızı diğer inançlara yönelik akınlarda da motamot tekrarlarız.”
KAMUDA MÜLAKATIN KALDIRILMASI
Kamuda mülakatın kaldırılması sizin seçim vaatleriniz ortasındaydı. Ulusal Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in geçtiğimiz günlerde yaptığı, öğretmen alımında yüzde 50 KPSS yüzde 50 mülakat uygulayacağız” formundaki açıklaması atama bekleyen öğretmen adaylarının yansısına yol açtı. KPSS’ye ilaveten her türlü güvenlik soruşturmasına, mesleksel yeterlilik ve sıhhat araştırmasına evet lakin mülakatlarda hakkaniyetli davranılacağına dair telaşımız var” diyorlar. Benzeri bir durum Polis Eğitim Merkezlerine öğrenci alımında da yaşanmış. Kâfi KPSS ve mesleksel dayanıklılık puanına sahip adaylar 45-50 saniyelik mülakatlarla elenmiş. Onlardan da sitem dolu iletiler geliyor. Mülakat kaldırılacak kelamının sahibi olarak bu tenkitlere ne diyorsunuz?
“Biz, mülakatları misyonun gerektirdiği zorunluluklar dışında kaldırmayı vadettik. Misyonun gerektirdiği hallerde ise hakkaniyetle hareket edilmesi temel yaklaşımımızdır. Mülakatlar çok sonlu ve çok özel meslek kümelerinde gerekli olabilir. Elbette mülakat kurullarının objektif kriterlerle oluşturulması konusu da çok önemli bir mevzu. Mevzuyu ilgili bakanlarımızla yakın görüşüyor, çalışıyoruz. Ben seçim vaatlerim içinde bu türlü bir kelam verdiysem, bunu Ulusal Eğitim bakanımla, İçişleri Bakanımla görüşmek suretiyle, yeni bir yol haritasıyla ilerletiriz.”
Geçtiğimiz günlerde CHP Küme Lideri Özgür Özel, CHP Genel Başkanlığı’na adaylığını açıkladı. CHP’de genel başkanlık değişimi olur mu tartışmaları sürerken sizin değerlendirmeleriniz nasıl olur?
“Beni bu çekişmeye yahut bu çatışmaya katmayın. Ben kendi işime bakıyorum. Onlar da kendi ortalarında kendi işlerine baksınlar. Zira ben o mu kazanır bu mu kazanır o işlerle uğraşmam.”
YEREL SEÇİMDE ADAYLAR KİM OLACAK?
Cumhur İttifakının adayı kim olacak efendim? Cumhur İttifakı’nın adayıyla ilgili rastgele bir isim belirli mi? Takvim aşikâr mi?
“Cumhur İttifakı’nın bu noktada bir sorunu yok. Şu anda 81 vilayette başta İstanbul, Ankara olmak üzere bunu Devlet Bey’le oturacağız, konuşacağız. Nerede kimi gösteririz, istişarelerimizi yapıp ona nazaran büyük kentler olsun öbürleri olsun buralardan isimleri inşallah iyisiyle belirleyeceğiz. Şu anda çabucak 1 ay içerisinde bunlar belirlenir diye bir şey yok. Ancak biz buralardaki büyük kentlerde kimler koç başı olabilir? Bu vilayetlerin dışında öbür vilayetlerde kimler olabilir? Bunları tespit edip garantiye gidecek biçimde bu vilayetlerde dayanışma halinde hengame, gürültü olmadan adaylarımızı bir arada belirleyeceğiz.”
