Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan’daki temaslarını tamamlayarak yurda döndü.
Dönüş yolunda uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, gündeme ait değerlendirmelerde bulundu.
Geziyi takip eden gazeteciler ortasındaki NTV Genel Yayın Direktörü Nermin Yurteri, canlı yayında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bildirilerini aktardı.
Macaristan, Türkiye ile birlikte İsveç’in NATO üyeliğine onay vermeyen ülkeler ortasındaydı. Sayın Viktor Orban ile görüşmeniz sırasında bu konuya dair bir kıymetlendirme yaptınız mı? İsveç’in NATO üyeliğine iştirak protokolünü TBMM’ye sevk ettiniz, son analizde parlamentonun onayına sunulacak. Cumhur İttifakı olarak tavrınız ne olacak?
Biliyorsunuz İsveç’in NATO üyeliği ile iştirak protokolünü Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne biz gönderdik. İsveç konusu Amerika Birleşik Devletleri Lideri Sayın Joe Biden ile yaptığımız görüşmede de gündeme geldi. ABD ile aramızdaki F-16 sıkıntısını de bu çerçevede değerlendirdik. Görüşmede kendisinin “Siz bunu Meclis’ten çıkarın, tıpkı halde ben de Kongre’den bunu geçiririm.” halinde bir tabiri oldu. “ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan eş vakitli olarak bu süreci işletsin. Eş vakitli olarak bunu işletirsek, bunu parlamentodan çok daha rahat bir formda bizim de geçirme imkanımız olur.” dendi. Parlamentodaki sürece ait bir diğer zorlaştırıcı husus da savunma tedarikinde Kanada ve kimi müttefiklerin olumsuz halleri… Bunların hepsi birbirine bağlı. Gerek Amerika’nın F-16 konusu, gerekse Kanada’nın verdiği kelamları tutması noktasında beklediğimiz olumlu gelişmeler, inanıyorum ki parlamentomuzun da hususa olumlu bakışını hızlandıracaktır. Öteki taraftan İsveç’in bize Vilnius’ta verdiği kelamlar bulunuyor. Bunların tutulmasını bekliyoruz ve gelişmeleri yakından takip ediyoruz.
Türk Devletleri Teşkilatı sizin yüksek uğraşlarınızla 2009’da kuruldu. Sizin özel uğraşlarınızla Macaristan da gözlemci ülke olarak Türk Devletleri Teşkilatı’nın bir modülü haline geldi. Bugün mevcut durumda da Türkiye ile birçok noktada birebir istikamette kararlar aldıklarını görüyoruz. Türk Devletleri Teşkilatı ile Macaristan ortasındaki bu bağlantının sanki siyasetlerine da bir tesiri oluyor mu?
Macaristan ile Türk Devletleri Teşkilatı bağlamında çok olumlu bağlarımız kelam konusu. Macaristan, teşkilatımız ile Avrupa Birliği ortasında adeta bir köprü görevi görüyor. Macaristan’ın Türk Devletleri Teşkilatı ile Avrupa Birliği ortasında alakaların güçlendirilmesine katkı sağlayan bir pozisyonu var ve bu çok değerli. Alışılmış ki bu Türkiye-Macaristan bağlantılarına de yansıyor. Macaristan Başbakanı Sayın Viktor Orban’la münasebetler bugüne kadar daima olumlu istikamette gelişti. Avrupa Birliği’nde Türkiye’nin haklarına bakışta Orban’ın duruşu daima olumlu istikamette seyretmiştir. 2024’ün ikinci yarısında Avrupa Birliği Devir Başkanlığı misyonunu alacaklar ve o süreçte çok daha farklı gelişmeler olabilir. Bugün kendisiyle bu hususu da konuştuk. Şu ana kadar 21 defa kendisiyle bir ortaya geldik. Sayın Orban, karşılıklı olumlu bağları sürdürdüğümüz bir başkan. Temenni ediyorum ki bundan sonraki süreçte de bakanlarımızın muhataplarıyla görüşmeleri ve mutabakatları işimizi çok daha kolaylaştıracaktır. Macaristan ile ikili münasebetlerimizde hoş gelişmeler var, o bakımdan ümitliyiz. Bundan sonraki süreçte de bunun bu türlü devam edeceğine eminim.
BM Genel Konseyi’nde 7 Ekim’den bu yana birinci kere geçen hafta acilen ateşkes daveti ezici bir çoğunlukla kabul edildi. Macaristan bir evvelki oylamada ret oyu vermişti bu kez çekimser kaldı. Sanki Macaristan Başbakanı’na bu bahiste bir telkininiz oldu mu?
BM Genel Şurası oylamasının global sistemin sakatlığı sonucunda direkt bir yaptırım gücü maalesef yok lakin oylamada verilen 153 kabul oyu, son derece kıymetlidir. Bu karar bütün dünyaya bir şey söylüyor. Oylamanın sonucunda ezici çoğunluk “Biz İsrail’in katliamlarına karşıyız ve Filistin’in yanındayız. Bir an evvel bu taarruzlar durmalıdır.” diyor. Bunu diyen ülkelerin içinde Güvenlik Kurulunun daimi üyeleri de bulunuyor. Hatta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden yalnızca Amerika Birleşik Devletleri İsrail’in yanında yer aldı ve ret oyu verdi. Bunun bile dünyaya bir şey anlatması lazımdır. Yalnızca 10 ülkenin, ki onlardan ikisi ABD ve İsrail, ateşkese hayır demesi ve kalıcı ateşkesin hala sağlanamamış olması düşündürücüdür. Bu yüzden her yerde “Dünya beşten büyüktür” ve “Daha adil bir dünya mümkün” diyoruz. Bir ülke, global sistemi kilitleyebiliyor. Macaristan çekimser kaldığına nazaran, demek ki o da ateşkesi destekleme tarafına hakikat herhalde geçecektir. BM Genel Konseyi oylamasında ateşkese dayanak veren ülkelerin sayısı 121’den 153’e çıktı. Artık bu 153 kabul oyu ile bizim açımızdan olumlu yaklaşım daha da artacaktır ve İsrail-Filistin süreci çok daha farklı gelişecektir. Ben mesela ABD Kongresinde İsrail’e yardım ile ilgili kararın reddedilmesini de kıymetli buluyorum.
İsrail’in, Hamas’ın Gazze’deki aktifliğini sona erdirme gerekçesiyle başlattığı, çoluk çocuk yaşlı demeden bölgedeki katliamı maalesef devam ediyor. Herkes şu soruyu soruyor, “Peki sonrası ne olacak?” Orada yeni bir idare mi kuracak, ilhak mı edecek, Mahmud Abbas idaresinde, El Fetih liderliğinde yeni bir oluşum mu olacak? Hamassız bir tahlil mümkün mü? Sanki bu süreçte Hamas ile El Fetih ortasında bir temas oldu mu? İki devletli tahlile bu ateşkes sonrasında ne kadar yakın bölge? Burada Türkiye’nin rolü konusunda neler söylemek istersiniz?
Hamas’ın terör örgütü olmadığını ve bir siyasi parti olduğunu tekraren söyledim. Tekrar söylüyorum. Bir siyasi parti olarak da kazanacakları hakların gayretini vermektedirler. El Fetih ile Hamas’ı, yani İsmail Heniyye ile Mahmud Abbas’ı makamımda bir ortaya getirdim. Medyaya da esasen o görüşme yansımıştı. El Fetih ile Hamas’ın görüşmemesi diye bir durum kelam konusu değil. Görüşüyorlar, bu görüşmeleri daha ileri taşımaları da mümkün. Bu bahiste Türkiye olarak bizim yaptığımız ve yapabileceğimiz çok şeyler olduğuna inanıyorum. Zira El Fetih ile Hamas’ın birbiriyle barışık yaşaması kural. Şu anda Hamas denince Filistin konuşuluyor. Demek ki bunlar birbiriyle adeta et ve kemik gibiler. Bizim şu anda bu birlikteliği korumak ve bu birliktelikle beraber de inşallah bu işi bir sonuca kavuşturmanın uğraşı içinde olmamız lazım. Neticeyi de bu türlü almamızın gereğine inanıyorum. Şu anda bütün kaygımız Gazze’den yaralı ve hastaların ne kadarını ülkemize alabiliriz, ülkemizde bunların tedavilerini yaptırabiliriz… Ondan sonra bu hücumlar biter, bir nokta konulursa gündemimiz Gazze’nin inşa ve ihya çalışmaları olacak. İslam dünyasını, bunun için seferber etmemiz lazım. Bu mevzuda da biz yeniden vazife almaya, inşa ve ihya konusunda da elimizden gelen uğraşı göstermeye hazır olduğumuzu görüştüğümüz Körfez ülkeleriyle, İslam İşbirliği Teşkilatı’yla kıymetlendiriyoruz.
Birleşmiş Milletler Genel Konseyindeki ateşkes oylamasının akabinde yaptığınız “Daha adil bir dünya mümkün lakin Amerika’yla değil” çıkışı çok ses getirdi. Aslında birçok ülkenin aklında olan ancak lisana getiremediği bir söz bu. Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili yaptığınız bu yorum, görüştüğünüz öteki dünya önderlerinde nasıl bir yankı buldu, kendileri bir şey söyledi mi? Amerika karşısında öbür dünya başkanlarını yeteri kadar yavuz buluyor musunuz? Bu çıkışın çabucak birkaç gün sonrasında da ABD Lideri Biden ile bir telefon görüşmeniz oldu. Burada lisana geldi mi, kendisiyle ne konuştunuz?
Daha adil bir dünya için adil adımlar atmak kural. Amerika Birleşik Devletleri’nin bu süreçte tarihi bir sorumluluğu olduğuna ve bunu yerine getirmesi gerektiğine inanıyorum. O sorumluluk İsrail’i bu canilikten vazgeçirmek, Gazze’deki bu katliamı durdurmaktır. Ancak ABD bugüne kadar İsrail’i durdurmak şöyle dursun adeta teşvik etti. ABD’den yürek ve güç alan İsrail ise ne memleketler arası hukuk tanıdı ne insan hakları. “Nasıl olsa ardımda ABD var ve beni her kuralda korur.” yaklaşımı ile hareket eden bir İsrail’den kelam ediyoruz. Biden ile görüşmemizde ABD’ye o tarihi sorumluluğu hatırlattım. Tüm dünyanın beklediği o hali takınmaları davetinde bulundum. Dünya İsrail’in durdurulması gerektiğini daha nasıl haykırabilir? BM yerinde de ülkelerin meydanlarında da haftalardır insanlık “yeter” diyor. Beyaz Saray önünde hatta ABD kongresinde bile bu haykırış yankılandı. Artık Amerika Birleşik Devletleri bu davetlere kulak tıkamayı bırakmalıdır. İsrail yalnızca Filistinlileri, Gazze’yi değil insanlığı vurmaktadır.
Tarih buna sessiz kalanları yargılayacak ve mahkum edecektir. Adalet yalnızca Gazze’de sükunet ile sağlanmayacak maalesef. Dünyada çok çeşitli sorun alanları bulunuyor. Mesela Tahıl Koridoru düzeneği daha adil bir dünya için atılmış olumlu bir adımdı. Tahıl Koridoru’nu yine işletmemiz lazım. Muhtaçlığı bulunan Afrika ülkelerinin, buradan nasibini almalarını sağlamamız lazım. Rusya, Katar, Türkiye olarak üçlü bir dayanışma oluşturmuştuk. Bu koridordan gelecek tahılı mali noktada Katar destekleyecek, fabrikalarımızı çalıştırmak suretiyle bunları una çevirmek noktasında biz devreye girip işleyecek ve sonra da Afrika ülkelerine bunları gönderecektik. Bu planın takibini yapıyoruz. Yakında Rusya Devlet Lideri Sayın Vladimir Putin ile görüşme yapıp, “Ne yapıp edip Tahıl Koridoru’nu işletelim” diyeceğiz. İnşallah ondan da olumlu karşılıklar alarak yolumuza devam ederiz.
Siz birinci günden beri daima Gazze’deki günahsızlar için gayret sarf ediyorsunuz. Ancak daha çok gayret sarf etmesi gereken birtakım İslam ülkelerinin sessiz kaldığını görüyoruz. Bu sessizliği nasıl değerlendiriyorsunuz?
Herkes kendinden sorumludur. Oburlarının sessizliğinin hesabını biz vermeyeceğiz. Biz ‘durmak yok, yola devam’ diyoruz, çok çalışacağız, uyaracağız. Bu bizim görevimizdir. Filistinli kardeşlerimizin yanında olduğumuzu onların haklılığını durmak dinlenmek nedir bilmeden haykırmak zorundayız. Herkes bilmelidir ki haklı olan, yıllardır ülkeleri işgal edilmiş, meskenlerine teröristlerce el konulmuş, topraklarını korumak için yıllardır bedel ödeyen Filistinlilerdir. Dünya bizim üzere onların çığlığını duyurmaya çalışanların vesilesiyle bu haklılığı birçok kez tescil etmiştir. En son BM oylamasında İsrail barbarlığına karşı en güçlü bildiriler verilmiştir. Artık Filistin’in çığlığını duymayanlara da anlatmak, hatalıların cezalandırılması için gerekeni yapmak vaktidir. Bugün şayet biz, Riyad Zirvesi’ne katıldıysak, bundan ötürü katıldık. Şayet Doha’ya katıldıysak, bundan ötürü katıldık. Bundan sonra da tekrar oralarda toplantılar yapılacaksa bundan ötürü ben ve arkadaşlarım oralarda olacağız. Mesela artık Dışişleri Bakanımız Hakan Fidan Riyad Doruğu sonrası oluşturulan yedili temas kümesi toplantılarına katılıyor. Bu yedili küme niçin çeşitli ülkelere gidiyor? İşte bu işleri takip etmek için. Birebir formda buna devam edeceğiz. Birtakım İslam ülkelerine çeşitli vesilelerle özel görüşmemizde “Biz sizden çok daha farklı adımlar bekliyoruz, farklı çabalar bekliyoruz ve bu adımları sizin atmanız şart” dedik. Ben de arkadaşlarım da bunun takibini yapıyoruz.
Kasım ayı başlarında İsrail Başbakanı Netenyahu için “Netenyahu gidicisin” diye bir söz kullanmıştınız, sonrasında da bunu tekrarlamıştınız. Ortadan bir aydan fazla mühlet geçti. Baktığınızda yaşanan gelişmeler, sizin bu öngörünüzün haklı olduğunu gösteriyor. Amerika Birleşik Devletleri’nden dahi artık Netenyahu’yu eleştiren açıklamalar gelmeye başladı. Bundan sonraki süreçte İsrail kabinesinde bir değişiklik olmasını öngörüyor musunuz?
Netanyahu’nun gidici olduğunu söylediğimizde kulak asmayanlar, haklılığımızı söz etmekte zorlananlar da dahil herkes onun gittiğini görecektir. Fakat koltuğunu bırakıp gitmek onu kurtarmayacak. Mazlumların hesabını sormak için hukuk tabanında peşinde olacağız. İsrail kabinesinde yapılacak değişiklik sonrası umarım bu katliam biter. Yoksa Netanyahu’yu koltuğundan eden bu süreç onları da tarihe karıştıracaktır. Yalnızca Netanyahu değil, bu soykırımda parmağı bulunan herkes hukuk önünde işledikleri savaş cürümlerinin hesabını verecek. İsrail’de de Netanyahu idaresine karşı güçlü sesler yükselmeye başladı. Mesela rehinelerin, İsrail tarafından öldürülmesi olayı var ki reaksiyonun dozunu artırdı. En büyük intikam sahibi Allah’tır.
Avrupa Birliği yakın vakitte üç ülkeye ait değerli kararlar aldı. Savaş halindeki Ukrayna ve birebir vakitte Moldova’yla iştirak müzakerelerini başlattı. Gürcistan’a da aday statüsü verdi. Türkiye yıllardır AB kapısında bekletilirken bu kararları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Onlara adaylık statüsü vermesi demek, bunların gelip de Avrupa Birliği’ne üye olması manasına gelmez. Onlarla bir süreç başlatılacak, onlar da oyalanacak. Bu ülkelerin hiçbirisi, bir Türkiye değil. Avrupa Birliği’nin, bundan sonra Türkiye’nin pozisyonunu uygun değerlendirmesi lazım. Avrupa Birliği’ne katılmaya birçok üye ülkeden daha hazır durumda bulunan Türkiye’nin, yıllardır siyasi engellemeler nedeniyle kapıda bekletilmesi yanlıştır. Türkiye’nin gerek stratejik gerek ekonomik potansiyeli Avrupa Birliği’ne tam üyeliği çoktan elde etmiş olmasını gerektirirken, yıllardır çeşitli mazeretlerle oyalandık. Türkiye’nin ne kadar kıymetli ve ne kadar tesirli bir ülke olduğu son yıllarda yaşadığımız süreçlerde bir defa daha ortaya çıkmıştır. Artık AB bu yanlıştan vazgeçmelidir. Tahminen de Macaristan’ın periyot başkanlığında bu mevzu masaya çok daha farklı bir biçimde yatırılıp ona nazaran yeni bir adım atma durumu gündeme gelebilir.
14-28 Mayıs seçimlerinden sonra Millet İttifakı darmadağın bir durumda. Bunda seçimin odağına yalnızca size karşı hal almayı yerleştirdikleri için gayelerinin tükenmesinin tesiri olduğu yorumları da yapılıyor. ÂLÂ Parti, CHP ile ittifak ve iş birliği konusunda büsbütün ilişiğini kesti, seçime tek başına gireceğini açıkladı. ÂLÂ Parti ile CHP ortasında bu bahiste düellolar yaşanıyor. CHP de bir çıkış noktası olarak DEM’e yönelmeye çalışıyor. Seçimlerin çabucak akabinde muhalefetteki bu dağınıklığı nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu durum 2024 Mart seçimlerini nasıl etkileyecek?
Biz bu hususta kendimize bakıyoruz, başkaları ne yapmış, ne yapıyor bunun üzerinde durmuyoruz. Bizim şu anda Cumhur İttifakı olarak biliyorsunuz bir seyahatimiz var. Burada da Milliyetçi Hareket Partisi ve AK Parti olarak bir arada bu seyahatimizi devam ettiriyoruz. Görüşmelerimizi yaptık, yapıyoruz. Geçen hafta içinde malum gerek Yine Refah Partisi gerek HÜDA PAR gerek başka iki ortağımızla da görüşmelerimizi yaptık. Şu an prestijiyle gruplarımız birbirleriyle temas halinde. Genel Lider Vekilimiz Efkan Ala ile Genel Lider Yardımcılarımız Ali İhsan Yavuz ve Yusuf Ziya Yılmaz bizim bu görüşmelerle görevlendirilmiş arkadaşlarımızdır. Bu arkadaşlarımıza gösterilen muhataplar kimlerse onlarla arkadaşlarımız görüşmeleri yapıyorlar. Biz de bu ortada vilayetlerimizi, büyükşehirlerden başlamak üzere davet ediyor görüşlerini alıyoruz. Ankara, Adana, İzmir ve Pazar günü de İstanbul’da bütün arkadaşları davet ettik. Bu arkadaşlarımızla İstanbul’da toplantımızı yaptık. Artık, yarından itibaren tekrar kaldığımız yerden devam edeceğiz. Ay sonuna kadar da peyderpey aldığımız bu temayüllerin sonuçlarını açıklamaya başlayacağız. Bütün bunlarla bir arada Cumhur İttifakı’nda ilçelerde kimlerle gireceğiz, Meclis üyeliklerinde kimleri Meclis üyesi olarak belirleyeceğiz, bunları arkadaşlarımız da birer birer görüşüyorlar. Şu ana kadar rastgele bir meşakkat yaşamadan çalışmalarımız devam ediyor. Bizde arbede, gürültü yok, rahatız. Lakin öteki ittifaktaki durumu zati izliyorsunuz, benim size anlatmama gerek yok. Arbedeyle, gürültüyle zati bir yere varılmaz. İnşallah sonu düzgün olacak.
Cumartesi günü “İlim Yayma Ödülleri” merasiminde yaptığınız konuşmada “Biz, kendi kavramlarımızı kaybettiğimiz ve yenilerini üretemediğimiz için fikir kuraklığı yaşıyoruz.” tespitinde bulundunuz. 21 yıllık kesintisiz iktidarlarınız periyodunda eğitim, kültür ve sanat alanlarında dilek ettiğiniz ilerlemeyi sağladığınızı düşünüyor musunuz? Bu hususta siyasilerden, kurumlardan, ilim ve fikir adamlarından beklentiniz nelerdir?
Bu söylediğimiz alanlarda sonuç almak kolay bir iş değil. Hala eksiklerimizin olduğu ortada. Fikir alanı da sanat alanı da ilim de uçsuz bir deniz. Ne kadar çalışırsak, ne kadar uğraş edersek edelim bunun sonunu bulmak mümkün değil. Onun için ilim adamlarımız, profesörlerimiz, doçentlerimiz, hepsi bize katkı verecekler ve bütün bu katkılarla birlikte de bu işi tepeye taşıyacağız. En hoş biçimiyle de bu asrın sonuna çok farklı bir biçimde gireceğiz diye düşünüyorum. Dünya gün geçtikçe fikri ve ahlaki çölleşmenin girdabına hakikat çekiliyor. Bundan kurtulmak, bu fırtınada sürüklenmemek için sağlam kollara tutunmalı, köklerimizi daha derine salmalıyız. Kelamını ettiğimiz kendi kavramlarımız, aslında bizi bu fırtınada savrulmaktan kurtaracak yegane sığınak.
Kavramlarımız aslında bizim kimliğimiz. Yapmamız gereken onları hatırlamak, değerlerini fark edip onları ihya etmektir. Kendi fikir atmosferimizde, öz cevherimizi kullanarak ürettiğimiz her yeni fikir bu topraklara asırlardır saldığımız köklerimize tutunmamızı sağlayacaktır. Kendi cümlelerimizi kilitlediğimiz odaların kapılarını açıp o cümlelerin aleme yayılması için efor göstermek misyonumuzdur. Gözlerimizden sanal gerçeklik gözlüklerini çıkartıp, hakikatin izinde yürüme vakti gelmiştir ve geçmektedir.
