Usta oyuncu Ferhan Şensoy, ilkokul öğretmeni Müjgan Şensoy ile Çarşamba Belediye Lideri, tüccar Yusuf Cemil Şensoy’un oğlu olarak 26 Şubat 1951’de Samsun’da dünyaya geldi.
Ferhan Şensoy, 1957’de Samsun’da Gazi Osman Paşa İlkokulu’na başladı. Ortaokul periyodunda Galatasaray Lisesinde eğitim görmek üzere 1961’de İstanbul’a giden sanatçı, bir mühlet sonra okuldan ayrılarak Samsun’a döndü. Başarılı oyuncu 1970’te Çarşamba Lisesi’nden mezun oldu.
Sanatçının birinci hikaye ve şiirleri 1969’da “Yeni Ufuklar” ve “Soyut” mecmuasında yayınlandı.
Kaleme aldığı skeçleri Devekuşu Kabare’de 1970’te sahnelenmeye başlayan sanatçı, tıpkı yıl Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık Kısmına girdi.
GALATASARAY OYUNCULARI İSİMLİ AMATÖR TOPLULUĞU KURDU
Şensoy, 1970’te Galatasaray Oyuncuları isimli amatör topluluğu hayata geçirdi. Topluluk, sanatkarın yazdığı, “Je M’en Fous Bilader” isimli Türkçe-Fransızca yapıtın provalarını, Haldun Taner’in önderliğinde, Devekuşu Kabare Tiyatrosunun salonunda gerçekleştirdi.
Grup Oyuncuları ile 1971’de Ayfer Feray Tiyatrosunda profesyonel oyunculuğa adım atan sanatçı, birinci profesyonel direktörlük tecrübesini ise İsmet Küntay’ın yazdığı, Paravana Kabare’nin sergilediği, “Güm Güm Güm” isimli oyunla yaptı.
Usta sanatçı, 1972’de Fransa’nın Strazburg kentinde, Ecole Superieure d’Art Dramatique isimli okulda tiyatro tahsiline başladı.
Yönetmen Jerome Savary’nin 1973’te asistanlığını yapan Şensoy’un “Haneler” isimli oyunu tıpkı yıl, Haldun Taner ve Umur Bugay’ın ek skeçleriyle Devekuşu Kabare Tiyatrosunda birinci defa oynanmaya başladı.
Şensoy, Fransızca kaleme aldığı “Montreal’de Ce Fou De Gogol” yapıtıyla 1975’te “En Düzgün Yabancı Yazar” mükafatını aldı.
Tiyatroya ömrünü adayan sanatçı, 1973’te Nazım Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca ve Yunus Emre’nin metinlerine yer verdiği Fransızca kolaj oyun “Proche – Orient Lointain” (Iraktır Yakın Doğu) yapıtını yazdı.
Ferhan Şensoy, Türkiye’ye döndükten sonra 1976’da Ali Poyrazoğlu Tiyatrosunda, müellifliğini da yaptığı “Dur Konuşma Sus Söyleme” isimli oyunda rol aldı, Türk Muharrirleri Tiyatrosunda oyunculuk ve direktörlük misyonlarında bulundu.
1977’de “Kızını Dövmeyen Dizini Döver” ile birinci kere bir sinemada yer aldı
İlk televizyon skeçlerini de 1976’da yazmaya başlayan Ferhan Şensoy, Ali Poyrazoğlu’yla rol aldığı skeçlerin birinde canlandırdığı garson rolüyle birinci defa televizyona çıktı, TRT ve Devekuşu Kabare Tiyatrosu için çeşitli skeçler yazdı.
Usta oyuncu, bir mühlet Nisa Serezli-Tolga Aşkıner Tiyatrosu’nda oyunculuk yaptı.
İlk kitabı “Kazancı Yokuşu” 1977’de yayınlanan sanatçı, direktörlüğünü Temel Gürsu’nun üstlendiği “Kızını Dövmeyen Dizini Döver” ile birinci defa bir sinemada yer aldı.
Ferhan Şensoy, oyuncu Mete İnselel ile Anyamanya Kumpanya Tiyatrosu’nu 1978’de kurdu, kendi yapıtı “İdi Amin Avantadan Lavanta” oyununda uzun yıllar rol aldı ve direktörlük yaptı.
Sanatçının 1978’de yazdığı “Bizim Sınıf” isimli televizyon dizisi ikinci kısımdan sonra öğretmenlerin manevi şahsiyatını tezyif ettiği gerekçesiyle TRT’de yasaklandı ve oyuncu olarak katıldığı öteki televizyon dizileri de yayından kaldırıldı.
Ferhan Şensoy, daha sonra 1979’da kaleme aldığı “Sizin Dershane” dizisinde rol aldı. Tiyatro çalışmalarına orta vermeden devam eden sanatçı, Ayfer Feray Tiyatrosunda kendi yazıp yönettiği ve müziklerini yaptığı “Hayrola Karyola” oyununda rol aldı.
KARİYERİ ÖDÜLLERLE DOLU
Yazdığı “Dedikodu Şov” isimli kabare gösterisini Adile Naşit, Perran Kutman, Pakize Suda, Sevda Karaca ve İstanbul Gelişim Orkestrasıyla sahneleyen Şensoy, Arda Uskan’ın yazıp, Fuat Güner’in müziklerini yaptığı “Kukla ve Kuklacı Kabare” gösterisinde oynadı.
Usta tiyatrocu, 14 Mart 1980’de Harbiye’de, Yapı Sanayi Merkezi Salonu’nda birinci defa perdelerini açan ve 50’yi aşkın oyunun oynandığı Ortaoyuncuların bünyesinde, “Nöbetçi Oyuncular” isimli bir gençlik kümesi kurarak, yeni tiyatro sanatkarlarının yetiştirilmesine katkıda bulundu.
Sanatçının müziklerini Fuat Güner’le yaptığı, direktörlüğünü üstlenip, oyuncu olarak da yer aldığı “Şahları da Vururlar” yapıtı, “Avni Dilligil Heyet Özel Ödülü” ve Dergi-13’ün “En Başarılı Oyun Ödülü”ne kıymet görüldü.
Şensoy, Küçük Sahne’nin 30. yılı münasebetiyle Ortaoyuncuların konuğu olarak, Aleksiev Arbuzov’un “Eski Moda Komedya”sında oynadı. Mücap Ofluoğlu’nun sahneye koyduğu oyunun dekorunu da yapan sanatkarın performansı, Tiyatro-81’in “En Uygun Erkek Oyuncu Ödülü”nü getirdi.
“Ferhangi Şeyler” isimli tek kişilik oyununu 7 Mart 1987’den itibaren aralıksız oynayan sanatçı, yazıp yönettiği “Varsayalım İsmail” isimli televizyon dizisindeki performansıyla da Doruktakiler Ödülü’nün sahibi oldu.
Sanatçı, kendisine Ulvi Uraz Mükafatı ve Sanat Kurumu Ödülü’nü getiren “İstanbul’u Satıyorum” oyununu 1988’de tekrar yazıp, müziklerini yaptı. Münir Özkul ve Erol Günaydın’ın iştirakiyle Ortaoyuncularda oynanan yapıtın direktörlüğünü de Şensoy üstlendi.
Şensoy, 1991’de BBC’ye verdiği bir röportajında, klasik tiyatro motiflerinden ve ortaoyunundan yararlandığını tabir ederek, şunları söylemişti:
“Benimki meddahlık lakin bir çağdaş meddahlık çizgisi yakalamaya çalışıyorum. Ortaoyunundan yararlandığım kadar, uyumsuz tiyatrodan da yararlanmaya çalışıyorum. Ben Fransa’da eğitim gördüm. O ekolün tesirini taşımaktayım. Bu türlü bir senteze ulaşmaya çalışıyorum. Bir şey bulmuş değiliz, araştırıyorum.”
“KAVUK”U 1989’DA MÜNİR ÖZKUL’DAN DEVRALDI
İstanbul Kent Tiyatrosu’nda, Haldun Taner’in “Keşanlı Ali Destanı”nı sahneye koyan Şensoy, Anca Visdei’nin “Don Juan ile Madonna” oyununu Fransızcadan çevirdi ve yönettiği bu oyunda Derya Baykal’la tıpkı sahneyi paylaştı.
Avni Dilligil, İsmail Dümbüllü ve Nasrettin Hoca Mizah Ödülü’nün yanı sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı Heyet Özel Mükafatı, Afife Jale ve Muhsin Ertuğrul Mükafatı üzere çok sayıda itibarlı mükafatın sahibi usta sanatçı, Kel Hasan Efendi’den bugüne kadar gelen Ortaoyuncuları Kavuğu’nu Münir Özkul’dan devraldı ve Rasim Öztekin’e devretti, onardığı Tarihi Ses Opereti’ni “Ses 1885” ismiyle açtı.
Usta sanatçı Münir Özkul, kavuğu Ferhan Şensoy’a vermesinin öyküsünü şöyle aktarmıştı:
“Rahmetli Dümbüllü İsmail Abi, beni izlemiş ve beğenmişti klâsik oynadığım bir oyunda. Oyundan sonra ‘Benden sonra sen devam et bu işte.’ diye bana kavuğunu verdi. O gün sahnede merasim üzere bir şey yapıldı ve kavuğu aldım. Sonra uzun mühlet kavuk bende durdu ve yük olmaya başladı. Kavuğu genç birine vermek lazımdı. Düşünüyordum, kimse aklıma gelmiyordu. Sonra bir gün Ferhan’ın tiyatrosuna gidince, baktım harikulade bir tuluat yeteneği var. Bir aksilik oldu mu, sıkıştı mı, tak, lafını yapıştırır geçer. Bu çok kıymetli. Orada aklıma düştü. Hem muharrir hem tiyatro sahibi hem de tuluat yeteneği olacak bundan uygunu olmazdı. Kavuğu Ferhan’a verdik.”
Ferhan Şensoy ise kavuğa kavuşmasını, “Heyecan verici. Bu türlü bir kavuğun Kel Hasan Efendi’den Dümbüllü İsmail’e sonra Münir Özkul’dan bana gelmesi hem büyük bir sevinç hem de büyük bir sorumluluk.” tabirleriyle lisana getirmişti.
KİRALADIĞI BİR GEMİYİ YÜZEN TİYATROYA DÖNÜŞTÜRDÜ
Şensoy’un 1990’da Pierre-Henri Cami’nin hayatı ve yapıtlarından yola çıkarak yazdığı ve yönettiği “Yorgun Matador”, kendisine Doruktakiler ve Altan Erbulak Ödülleri’ni kazandırdı.
Uzun yıllar devam eden “Ferhangi Şeyler” şovlarıyla, Altın Objektif Ödülü’ne layık görülen Şensoy, gösteriyi Stuttgart, Duisburg, Bochum, Berlin, Wuppertal, Köln, Nühnberg, Munich, Frankfurt, Hamburg, Amsterdam ve Zürih’te de sergiledi.
Bir televizyon kanalında “Kaybet-Kazan” isimli yarış programının sunuculuğunu üstlenen Şensoy, 1994’te kiraladığı bir gemiyi yüzen tiyatroya dönüştürdü ve “İçinden Dalga Geçen Tiyatro” ismini verdiği bu geminin tiyatro salonunda, yazdığı ve müziklerini yaptığı “Seyircili Seyir Defteri” isimli oyunu sahneledi. Tıpkı geminin 2. katında gece 24.00’ten sonra, “Kırkambar-Gece Tiyatrosu” kabare gösterisini sergileyen sanatçı, bu tiyatro projesiyle “İsmail Dümbüllü Ödülü”nü aldı.
OYUNLARI YURT DIŞINDA DA SAHNELENDİ
Bir televizyon kanalında, “Bağımsız Federe Ferhan Şensoy Televizyonu” isimli haftalık bir program yapan sanatkarın “Güle Güle Godot” isimli yapıtı, Paris’te amatör bir tiyatro topluluğu tarafından Fransızca “Adieu Godot” ismiyle oynanırken, “Hayrola Karyola” oyunu da, Yugoslavya’da Prizren Kültürevi Türk Tiyatrosunda sahnelendi.
Amsterdam’da, Amsterdam Deneme Sahnesi Topluluğu tarafından “Kahraman Bakkal Süpermarkete Karşı” ve “Parasız Yaşamak Pahalı” oyunları sahneye kondu.
Şensoy, özgeçmişini yazdığı romanı “Kalemimin Sapını Gülle Donattım”ı da 2001’de okurla buluşturdu. 1980’de oyuncu Derya Baykal ile evlenen Şensoy’un bu birlikteliğinden 1989’da kızı Müjgan Ferhan ile 1990’da Neriman Derya dünyaya geldi. İki sanatçı 2004’te evliliklerini sonlandırdı.
“Eşeğin Fikri”, “Hacı Komünist” ve “Elveda SSK” isimli üç kitabını 2005’te yayınlayan Şensoy, Deneme Sahnesi 35. Yıl Ödülleri’nde En Düzgün Erkek Oyuncu Ödülünün yanı sıra Nasrettin Hoca Altın Eşek Gülmece Ödülü’nün sahibi oldu.
Elli kadar sahne oyununda, 10’u geçkin televizyon dizisinde rol alan usta oyuncu, 2006’da “Pardon” sinemasıyla en uygun senaryo mükafatını kazandı.
Ferhan Şensoy’un kaleme aldığı, yönettiği ve rol aldığı oyunlar şöyle:
“İşsizler Cennete Gider”, “Ruhundan Tramvay Geçen Adam”, “Bilimsiz, Kurgusal Güldürü”, “Fername”, “Kiralık Oyun”, “Uzun Donlu Kişot”, “Beni Ben mi Delirttim?”, “Biri Bizi Dikizliyor”, “Kahraman Osman”, “Kökü Bitti Zıkkım Zulada”, “Sahibinden Satılık 1. El Ortaoyunu”, “Fişne Pahçesu”, “Parasız Yaşamak Pahalı”, “Çok Tuhaf Soruşturma”, “Felek Bir Gün Salakken”, “Üç Kurşunluk Opera”, “Şu Gogol Delisi”, “Kırkambar-Gece Tiyatrosu”, “Seyircili Seyir Defteri”, “Köhne Bizans Operası”, “Parasız Yaşamak Pahalı”
Kitapları:
“Karagöz ile Boşverin Beni”, “Elveda SSK”, “Hacı Komünist”, “Eşeğin Fikri”, “Rum Memet”, “FerhAntoloji”, “Kalemimin Sapını Gülle Donattım”, “Falınızda Rönesans Var”, “Denememeler”, “İngilizce Bilmeden Hepinizi I Love You”, “Düşbükü”, “Ayna Merdiven”, “Kazancı Yokuşu”, “Seçme Sapan Şeyler”, “Kedittin Direniş”, “Oteller Kitabı”
Filmleri:
“Son Ders: Aşk ve Üniversite”, “Pardon”, “Şans Kapıyı Kırınca”, “Büyük Yalnızlık”, “Bir Bilen”, “Parasız Yaşamak Pahalı”, “Köşedönücü”, “Kızını Dövmeyen Dizini Döver”, “Aşk Dediğin Laf Değildir”
