G20 ülkelerinde iklim aksiyonuna yönelik şeffaflığı artırmak misyonuyla global bir işbirliği olarak çalışan İklim Şeffaflığı (Climate Transparency), bu yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkanlığını yürüttüğü ve 30 Kasım-12 Aralık tarihlerinde Dubai’de düzenlenecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (COP28) öncesinde, “G20 Hızlandırma Daveti – Petrol ve Gaz İçin Vakit Tükeniyor” başlıklı raporunu yayımladı.
Rapora nazaran, global gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 85’ini ve milletlerarası ticaretin yüzde 75’ini oluşturan G20 ülkeleri, global emisyonların da yüzde 75’inden sorumlu. ABD, yüzde 25 ile emisyonlarda tarihi sorumluluğu en yüksek ülke olurken, ABD’yi yüzde 22 ile Avrupa Birliği, yüzde 13 ile Çin, yüzde 6 ile Rusya, yüzde 4 ile Japonya ve yüzde 3 ile Hindistan takip ediyor.
Bu nedenle, iklim değişikliğiyle uğraş için fosil yakıt kullanımının azaltılması ve emisyonların düşürülmesinde G20 ülkeleri en büyük sorumluluğu taşıyor.
Buna karşın kişi başı petrol ve doğal gaz tüketiminde başı çeken endüstrileşmiş ülkeler, bu tüketimlerini bariz halde düşürmeye yönelik neredeyse hiçbir adım atmıyor.
KÜRESEL PETROL VE GAZ ÜRETİMİNİN ÜÇTE İKİSİ G20 ÜLKELERİNDE
G20 ülkeleri ortasında ABD, petrol ve doğal gaz üretimi, tüketimi ve planlanan genişleme projelerinde açık orta önder pozisyonda bulunuyor. 2050’ye kadar planlanan global petrol ve gaz genişleme yatırımlarının üçte birden fazlasını ABD oluştururken, bu ülkeyi Kanada ve Rusya takip ediyor.
Dünyanın gaz tüketiminin yüzde 75’i ve gaz üretiminin üçte ikisi G20 ülkelerinde gerçekleşiyor.
ABD, Rusya, Çin ve Kanada, G20 ülkeleri ortasında gaz üretiminde başı çekmesine karşın bu ülkelerin üretimi ortasında da bariz farklar kelam konusu. ABD’nin gaz üretimi yıllık bir milyon ton, Rusya’nın yıllık 600 milyon ton, Çin’in 200 milyon tonun üzerinde ve Kanada’nın yaklaşık 200 milyon ton yıllık gaz üretimi bulunuyor.
Suudi Arabistan, Kanada, Rusya, ABD ve Avustralya ise kişi başı gaz tüketiminin en yüksek olduğu G20 ülkeleri olarak öne çıkıyor.
Küresel petrol üretiminin üçte ikisinden sorumlu G20 ülkeleri ortasında, ABD birinci sırada yer alırken, bu ülkeyi Suudi Arabistan, Rusya, Kanada ve Çin izliyor. Bu 5 ülke, dünya petrol üretiminin yüzde 50’sinden fazlasını oluşturuyor.
G20 ülkeleri dünya petrol tüketiminin de yüzde 75’ini gerçekleştiriyor. Bu tüketimin yüzde 21’ini tek başına ABD gerçekleştiriyor. Çin yüzde 15 ile ABD’yi takip ediyor.
Fosil yakıt üretimi ve tüketiminin yüksek seyrettiği G20 ülkelerinin bu kaynaklara sağladığı sübvansiyonlar ise geçen yıl bir trilyon dolara ulaştı ve 2021’deki ölçünün dört katına çıktı. Rusya, Suudi Arabistan, Meksika ve Birleşik Krallık, en fazla sübvansiyon sağlayan G20 ülkeleri oldu.
Rapora nazaran, G20 ülkelerindeki petrol ve gaz tüketim oranları, global sıcaklık artışının 1,5 dereceyle sonlandırılması maksadıyla uyumlu ve sürdürülebilir değil.
G20 ülkelerine fosil yakıt takviyeleri ve bu yakıtların kullanımını sonlandırma davetinde bulunulan raporda, Türkiye’nin de fosil yakıt sübvansiyonları yerine yenilenebilir güce sağlayacağı takviyelerle pak güç dönüşümünü hızlandırabileceği belirtiliyor.
“BİLİME NAZARAN, SICAKLIK ARTIŞINI SONLANDIRMAK İÇİN TÜM FOSİL YAKITLARININ KULLANIMI SONLANDIRILMALI”
Climate Transparency Ortağı ICM yetkilisi ve raporun muharrirlerinden Mariana Gutierrez, iklim değişikliğiyle uğraşta yalnızca kömürün kullanımdan kaldırılmasının kâfi olmadığını belirterek, “Yüksek sesle kömürden çıkış daveti yapan lakin kendi petrol ve doğal gaz bağımlılıklarını azaltma konusunda sessiz kalan ülkelerin harekete geçme vakti geldi. Bilim açık, şayet global ısınmayı 1,5 santigrat derecede sonlandırmak istiyorsak tüm fosil yakıtların etaplı olarak kullanımdan kaldırılması gerekiyor. Bunun için de ülkelerin savlı ve adil güç dönüşüm planları geliştirmesi ve uygulaması gerekli.” sözlerini kullandı.
Sivil toplum kuruluşu Germanwatch Kıdemli Danışmanı Jan Burck ise Avrupa’da gaz tüketim düzeylerine ve tüketimi etaplı olarak azaltma stratejisinin eksikliğine dikkati çekerek, “Bu durum, AB’nin iklim gayelerine ulaşması için bir tehdit oluşturuyor. Örneğin Almanya’da sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminallerine yapılan devasa yatırım, bilinmeyen bir mühletle gaz tüketimine bağlı kalınması üzere önemli bir risk yaratıyor.” ihtarında bulundu.
