İklim değişikliği konusunda farkındalık yaratmak için sanattan spora birçok alanda hayata geçirilen uygulamalar her geçen gün artıyor. İngiltere’nin başşehri Londra’da kurulan Greenhouse Tiyatrosu da ülkenin birinci “sıfır atık” tiyatrosu olma özeliği ile hem yaratıcı hem de etrafa hassas bir sanat anlayışı sunuyor.
Yaklaşık 5 yıl evvel tiyatro direktörü Oli Savage ve arkadaşları tarafından kurulan tiyatronun binası geri dönüştürülebilir materyaller ile inşa edildi. Gün ışığından olabildiğince yararlanmak ve elektrik kullanımını en aza indirmek ismine çatısı güneş ışığını geçirebilen malzemelerle tasarlanan, yeri ise çimlerle kaplı olan tiyatro, daha çok yaz aylarında oyun çıkarıyor.
Sahnelerde kullanılan dekor ve kostümler ikinci el olarak temin edilirken sonrasında hala kullanılabilecek olanlar, bunlara muhtaçlık duyan öteki topluluklara aktarılıyor. Kalan materyaller de geri dönüştürülerek döngüsel iktisada katkı sağlanıyor. Binada satılan ve tüketilen her şeyin organik ya da tabiat dostu olduğu tiyatro, bu yaz 16 oyunu izleyici ile buluşturmayı hedefliyor.
Greenhouse Tiyatrosu’nun Kurucusu ve Direktörü Oli Savage, tiyatronun kuruluş kıssasını ve çalışmalarını anlattı. İngiltere’nin sıfır atık vizyonuyla kurulan birinci tiyatro topluluğu olduklarını, dünyada da benzeri bir yapılanma ile şimdi karşılaşmadıklarını belirten Savage, “Bu, performanslarımızdan binanın inşasına kadar her evreyi sıfır atık ya da sıfır atığa en yakın halde gerçekleştirdiğimiz manasına geliyor.” dedi.
Uzun yıllardır tiyatro dünyasında yer aldığını ve klâsik üretimlerden çok yaratıcı işlerle uğraştığını kaydeden Savage, tiyatroyu kurma fikrinin 2017’de yakın bir arkadaşının yazdığı senaryoyu okumasıyla ortaya çıktığını söyledi. Savage, “Hikaye, gezegene karşı işlediğimiz şiddeti anlatıyordu. İnsanların başka insanlara ya da hayvanlara şiddet uygulandığında ne kadar şoka girdiği ancak husus gezegenin kendisine geldiğinde kimsenin yeteri kadar reaksiyon göstermediği üzerine çok enteresan bir çalışmaydı.” diye konuştu.
Savage, şöyle devam etti:
“Oyun üzerinde konuşurken, senaryonun sahneye taşınma sürecinde de verilen iletiye sadık kalmamız gerektiğini anlamıştım. Şayet etraf ile bağımız üzerine bir yorum yapmak istiyorsak yalnızca oyunu sergilememiz kâfi olmayacaktı. Böylece etrafımda emsal kanılara sahip tiyatro sanatkarlarıyla bahsi geçen oyunu sahnelemeye karar verdik. Sonrasında senaryoyu, verdiği ileti kadar sürdürülebilir bir halde hayata geçirebileceğimiz bir yer olmadığını fark ettik. O vakit her manada kendi tiyatromuzu inşa etmemiz gerektiğine karar verdik.”
“SHAKESPEARE BU HUSUSTA ÇOK HOŞ BİR ÖRNEK”
Oyunlarında özelikle iklim değişikliğini işaret eden temaları seçmediklerini, olağan bir tiyatro sahnesinde karşılaşılabilecek mevzuları da işlediklerini bildiren Savage, sundukları tecrübeyle izleyicilere, tabiata ve birbirlerine daha yakın hissetme deneyimi kazandırdıkları yorumunu yaptı. Savage “Shakespeare bu bahiste çok hoş bir örnek. Aslında başlı başına şaheser işler, bunun ötesinde onun öykülerinde pastoral dünya ile çok güçlü bir bağ kurabiliyorsunuz.” tabirlerini kullandı.
Bilim insanı olmadıklarını, iklim değişikliğini bilgilerle değil öyküler ve tecrübelerle anlatmaya çalıştıklarını vurgulayan Savage, şu değerlendirmede bulundu:
“Sanat bize sıcaklıkların nasıl değiştiğine dair data oluşturmaz, yağmur ormanlarındaki yağış rejimiyle ilgili bilgi vermez. Sanat, iklimin nasıl değiştiğini anlamamıza yardımcı olamaz lakin bizim iklim değişikliği üzerindeki etkimizi ve onunla münasebetimizi anlamamıza yardımcı olabilir. Sanat, kendimizle ve etrafımızdaki dünyayla olan bağlantımızı tekrar gözden geçirmemizi sağlar, yaptıklarımızın etrafımızdaki beşerler ya da dünya üzerinde nasıl tesirler oluşturduğu konusunda insanları düşünmeye teşvik eder.”
Böyle bir tiyatro oluşumuna öncülük ettikleri için memnun olduklarını ve bununla gurur duyduklarını lisana getiren Savage, kelamlarını, “İzleyicilerden ve basından tiyatromuzun eşsiz ve kusursuz olduğu tarafında müspet yorumlar aldım. Ancak birtakım tiyatro eleştirmenleri gereğince ‘tutkulu’ olmadığımızı söylüyorlar. Bence eksik olduğunu düşündükleri şey olağan bir tiyatrodan bekledikleri ışık sistemi, ses sistemi, kıyafetler… Ben o denli düşünmüyorum. Düzgün bir sanat ortaya koymak için tüm bunlara gereksiniminiz yok.” diyerek tamamladı.
