İran’dan kaynaklanan su kesintileri dönemsel olarak Irak’taki Dicle ve Fırat ırmaklarında su düzeyinin azalmasına neden oluyor.
Yine İran’dan akan Küçük Zap Suyu da Irak’ın Süleymaniye kentinden geçerek Kerkük kentine ve oradan da Irak’ın iç kesitlerine yanlışsız ilerliyor.
Tahran idaresinin yaz aylarında günlerce, gerekçesiz ve haber vermeden su akışını kesmesi ise halihazırda önemli su sorunu yaşayan Irak’ı daha da sıkıntı duruma sokuyor.
İÇME SUYU TEDARİKİNİ DE OLUMSUZ ETKİLİYOR
Süleymaniye vilayetine bağlı Ranya İlçesi Su Dairesi Müdürü Selam Ömer, Küçük Zap Suyu’nun yalnızca Kaladize ilçesinde 100 bin kişinin muhtaçlığını karşıladığını söyledi.
Ömer, “İran 4 gündür ırmak suyunu kapattı. Temmuz ayında da tekrar su kesildi. İran’ın suyu kesmesinden ötürü (IKBY’nin en büyük barajı olan) Dokan Barajı’nda günlük 7 santimetre su düzeyinin düştüğünü farklı kaynaklardan duyduk.” diye konuştu.
Dokan Barajı’nın su kaynağının da Küçük Zap Suyu olduğunu belirten Ömer, Süleymaniye kentinin tamamı barajdan suyu temin ettiği için bu durumdan içme suyunun da etkilendiğini kaydetti.
Ömer, “Özellikle içme suyu konusunda bizler büyük sorun yaşıyoruz. İran’ın suyu kesmesinden ötürü Irak olarak birinci etkilenen bölge Kaladize ve Ranya ilçeleri, akabinde öteki bölgeler geliyor.” tabirlerini kullandı.
“İRAN KENDİ KEYFİNE NAZARAN SUYU KAPATIP AÇIYOR”
Ömer, İran içerisinde kısa müddet evvel inşa edilen baraj nedeniyle bu sorunun daha da artmaya başladığını vurguladı.
Su kesintisinin daha evvel de yaşandığını hatırlatan Ömer, “İran bilhassa yaz aylarında suyu farklı aralıklarla kesiyor. Suyun kesilmesi nedeniyle her yıl problemler yaşıyoruz. Bunu da aşabilmek için ırmaktaki suyu havuzlarda topluyoruz.” dedi.
Ömer, su kesintisinin ne kadar daha devam edeceğine ait “Bu hususta tam olarak bizlere bilgilendirme yapılmıyor. İran kendi keyfine nazaran suyu kapatıp açıyor. Bu müddet bazen 2 gün bazen de 10 güne kadar uzuyor.” diyerek yaşadıkları düşünceyi lisana getirdi.
SU KESİNTİLERİ DİYALA VE BASRA’DA DA TESİRLİ OLUYOR
İran’ın suyu kesmesi, Süleymaniye kentine bağlı Derbendihan Barajı’ndaki su kaynaklarını da olumsuz etkiliyor. Bu nedenle vakit zaman barajdaki su düzeyinin de yüzde 70’lere kadar indiği görülüyor.
Derbendihan Barajı Müdürü Seman İsmail, 2022 yılında AA muhabirine yaptığı açıklamada, barajı besleyen su kaynaklarının yüzde 70’inin İran’dan geldiğini belirterek, su kaynaklarının değerli ölçüde azaldığı ve barajdaki su düzeyinin düştüğünü söylemişti.
İsmail, barajdaki su düzeyinin düşüklüğünde İran’ı işaret ederek, “İran’ın Sirvan Irmağı üzerinde yaptığı barajlar su düzeyinin düşmesinin temel nedeni.” demişti.
Öte yandan, tarım ve hayvancılıkla uğraşan Diyala vilayetinin su gereksiniminin tamamına yakını da İran’a bağlı bulunuyor. Bu nedenle İran’ın su kesintilerinden doğudaki Diyala halkı da önemli manada etkileniyor.
Erbil’de birtakım mahallelerde haftalar süren su kesintileri nedeniyle halk vakit zaman sokağa çıkıp küçük çaplı hareket yaparken, İran’ın yaz aylarında su akışını kesmesi nedeniyle güneydeki Basra’da da 2018’in yaz aylarında sokaklara dökülen halk, İran idaresini protesto etmişti.
Geçen yıllarda İran’dan Irak’a akan kirli ve tuzlu sular da ziraî alanlarda yıkımlara yol açmış ve birçok çiftçi topraklarını bırakıp Basra kent merkezine göç etmek zorunda kalmıştı.
“YILDA 400 BİN DÖNÜM TARIM TOPRAĞINI KAYBEDİYOR”
İran’ın su kesme siyaseti nedeniyle içme suyu, tarım ve baraj kaynaklarının azalması üzere dertlerle karşılaşan Irak, halihazırda iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler ortasında öne çıkıyor.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Irak Temsilcisi Auke Lootsma, 14 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, ülkedeki sıcaklığın, global rekor sıcaklık artışından 2 ila 7 kat daha süratli olması nedeniyle Irak’ın iklim değişikliğine karşı en savunmasız ülkeler ortasında beşinci sırada yer aldığını kaydetmişti.
Irak’ın iklim değişikliği nedeniyle yılda yaklaşık 400 bin dönüm tarım yerini kaybettiğini vurgulayan Lootsma, bataklıkların kuruması, arazi bozulması ve çölleşme üzere iklim değişikliklerinin Irak’ı Orta Doğu’da kum ve toz fırtınalarından en çok etkilenen ülkelerden biri haline getirdiğini söylemişti.
Irak Kürt Bölgesel İdaresi (IKBY) Etraf Komitesi Lideri Abdurrahman Sıddık, Temmuz 2022’de ülkede çölleşme oranının yüzde 39’a ulaştığını aktarmıştı.
Sıddık, Irak’ta kişi başına düşen su ölçüsü kullanımının 350-400 litre civarında olduğunu lakin bunun yüzde 80’inin israf edildiğini kaydetmişti.
Tarımda suyun daha az kullanılması için bir çalışma yapıldığını belirten Sıddık, “Irak’ta tarım yerlerinin yüzde 50’si susuzluk nedeniyle kullanılamıyor.” demişti.
