Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, dış yerde yayaların yürüyerek hareket edeceği alanlar olan cadde ve sokaklar ile millet bahçeleri, parklar ve rekreasyon alanlarındaki yürüyüş yollarının projelendirme ve imaline ait kuralları belirledi.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya nazaran, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yaya yolları, kaldırımlar ve yürüyüş yollarının tasarım kalitesinin artırılmasına yönelik yürüttüğü mevzuat çalışmasını tamamladı.
Bu kapsamda hazırlanan “Yaya Yolları ve Kaldırımların Tasarım Kuralları Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Artan kent trafiği içinde inançlı ve konforlu yaya hareketinin sağlanması ve obezite kaynaklı sıhhat sıkıntılarını önlemeye yönelik hareketli bir hayatın teşvikine uygun yerlerin tesis edilmesine yönelik hazırlanan yönetmelikle dış yerde yayaların yürüyerek hareket edeceği alanlar olan cadde ve sokaklar ile millet bahçeleri, parklar ve rekreasyon alanlarındaki yürüyüş yollarının projelendirme ve üretimine ait kurallar belirlendi.
YAPIMDAN EVVEL PROJE
Düzenleme sayesinde kaldırım ve yaya yolları tesis edilmeden evvel yönetim tarafından projeleri hazırlanacak, böylece kusurlu uygulamaların önüne geçilecek, uygulama kalitesi arttırılacak.
Kuralların hayata geçirilmesi ile birlikte yaya hareket alanları daha erişilebilir hale gelecek, kaldırım ve yaya yollarındaki pürüz ve maniaların önüne geçilerek yayanın inançlı ve kesintisiz yürüyüşü sağlanacak.
KALDIRIMDA AÇIK KABLO OLMAYACAK
Yürüyüş alanları üzerinde en az 2 metre 20 santimetre yüksekliğine kadar hiçbir biçimde pürüz bulunmayacak. Bu yüksekliğin altında kalan yaya geçidi ve merdiven altları uygun yollarla kapatılacak.
Yaya yollarında beşerler için tehlike arz eden çukur ve pürüzlere müsaade edilmeyecek, düşme tehlikesi olan alanlar için korkuluk üzere tedbirler alınacak, elektrik kabloları kaldırım üzerinde açıkta bırakılmayacak. Yaya yolları ve kaldırımların aydınlatılmasında yönetmelikte belirtilen kurallara uyulacak.
İNŞAATLAR TEDBİR ALACAK
Yönetmelik kapsamında, kaldırım kenarında inşaat çalışması yapılması durumunda, yayaları tehlikeye atmayacak önlemler alınacak. Kaldırıma 1,5 metreden yakın ve 2,5 metre yüksekliğin üzerinde inşai faaliyetler yapılması halinde kaldırım üzerine muhafazalı geçit yapılacak.
Yayaların en büyük problemlerinden olan yaya hareket alanları üzerine taşıtların park etmesinin önlenmesi için ilgili idarece esirgeyici mahzurlar konulacak.
15 SANTİMETRE SINIRI
Kaldırımların fizikî özelliklerinin belirlendiği yönetmeliğe nazaran, kaldırımların yüksekliği hiçbir yerde 15 santimetreyi aşmayacak.
Kaldırım genişlikleri bölgenin kullanım gayesi ve imar planındaki yol genişliği dikkate alınarak belirlenecek.
Kaldırımlar, taşıt yolu ile yaya hareket alanını ayıran “yaya emniyet şeridi”, yayaların kesintisiz, inançlı ulaşımını sağlayacak düşeyde ve yatayda mahzur bulunmayan “kaldırım net yürüme alanı” ve mülkiyetlerin kaldırımlara kontağını sağlayan “mülkiyet tesir şeridi” olarak 3 farklı kısım halinde pahalandırılacak.
Yaya emniyet şeridinde bitkilendirme yapılabilecek, çöp kutusu, elektrik direği, levha, pano üzere kentsel donatı elemanları bu şeride yerleştirilecek.
En dar sokakta dahi minimum net yürüme alanı genişliği 1,5 metreden az olmayacak, toplam kaldırım genişliği ise en az 2 metre 25 santimetre olarak uygulanacak.
Millet bahçesi, park ve rekreasyon alanlarındaki tali yürüyüş yolları 1 metre 20 santimetreden daha az genişlikte yapılamayacak.
ENGELLİLER UNUTULMADI
Yaya hareket alanlarında engelli erişimini kolaylaştırıcı kaldırım rampaları ve hissedilebilir yüzey uygulamaları yaygınlaştırılacak, yardımcı sinyal donanımları kullanılacak.
Kaldırım ve yaya yolunda kaymaz taban gereçleri kullanılacak. Bunların bakım ve tamiratları belediyelerce yerine getirilecek.
Şehirlerde egzoz ve gürültü kirliliğini azaltmak üzere hem bariyer hem de karbon yutağı misyonu görecek, binalar ve araç trafiği kaynaklı ısı artışını dengelemek üzere mikroklimatik tesir sağlayacak biçimde kaldırım ve yaya yolları boyunca kesintisiz ağaçlarla yeşil yaya koridorları tesis edilecek, bu yeşil akslarla kentlerin peyzajı geliştirilecek.
EMNİYET ŞERİDİNE YAĞMUR BAHÇESİ
Sel ve su baskını riskine karşı yağmur suyu drenajını kolaylaştırıcı önlemler uygulanacak.
Yönetmelikte, yağmur suyunun toprağa karışmasını sağlamak gayesiyle kaldırımların emniyet şeridine yağmur bahçeleri yapılması da getirilen yenilikler ortasında yer alıyor.
Yönetmelik, 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren imar planı bulunan yerlerde yeni yapılacak yahut yenilenecek kaldırım ve yürüyüş yollarında uygulanacak.
