Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan karara nazaran, özel bir bankaya kredi kullanmak için giden görme engelliye, süreçlerinin tamamlanabilmesi için düzenlenen mukaveleyi, “Bir nüshasını elden aldım.” cümlesini yazarak imzalaması gerektiği söylendi. Görme engelli olduğunu, bunu yapamayacağını, görme engelli alfabesi, kamera kaydı üzere farklı metotlarla bu eksiklikleri giderebileceğini belirten kişi, 2 saati aşan müddet şubede bekledi fakat krediyi kullanamadan şubeden ayrıldı.
Yaşadığı olay nedeniyle banka aleyhine manevi tazminat davası açan kişi, mahkemeden 7 bin 500 lira manevi tazminat kazandı. Bankanın istinaf başvurusu üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi, kredinin kullanılabilmesi için banka işçisi tarafından tahlil arandığı, müşterinin internet bankacılığına yönlendirildiği, haksız fiil niteliğinde, nezaketsiz bir davranışın olmadığı, mukaveleye yazılması gereken metinle ilgili tereddüde dayalı gecikme yaşandığı gerekçesiyle lokal mahkeme kararını bozdu.
Bunun üzerine görme engelli, ayrımcılık yasağı ihlali savıyla Anayasa Mahkemesine ferdî müracaatta bulundu.
Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, Anayasa’nın 17. hususunda düzenlenen kişinin maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkıyla irtibatlı olarak Anayasa’nın 10. unsurunda garanti altına alınan ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine hükmetti. İhlal kararının, ayrımcılık yasağının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yine yargılama yapılmak hedefiyle İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesine gönderilmesini kararlaştıran Anayasa Mahkemesi, müracaatçıya net 7 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
KARARIN GEREKÇESİNDEN
Anayasa Mahkemesinin kararında, müracaatçının görme engelli olması dışında kredi kullanmak isteyen öbür bireylerle emsal durumda olduğu, engelli olması nedeniyle de kredi kullanamamasının farklı muamele teşkil ettiği tabir edildi.
Başvurucunun maruz kaldığı farklı muamelenin objektif ve haklı bir temelinin bulunduğunun banka tarafından ortaya konulamadığı değerlendirmesine yer verilen kararda, ulusal ve milletlerarası düzenlemelerde engelli bireylerin ayrımcı muameleye karşı korunması konusunda mutabakat bulunduğuna işaret edildi.
Başvuru konusu olayda görme engelli olan müracaatçının özel gereksinimlerinin dikkate alınmadığı kaydedilen kararda, şunlar kaydedildi:
“Gerek banka tarafından gerekse de bölge adliye mahkemesince kelam konusu banka sürecine ait olarak müracaatçının durumunu gözeten alternatif bir önlemin tesirli bir biçimde uygulanması istikametiyle gereken ihtimamın gösterildiği de ortaya konulamamıştır. Bu durumda müracaatçının kredi kullanamamasının temel nedeni, görme engelli olmasına ve bu durumda uygulanacak mevzuat kararlarının anayasal prensipler gözetilerek uygulanmamasına dayanmaktadır.”
Kararda, “Açıklanan münasebetlerle Anayasa’nın 17. unsurunun birinci fıkrasında düzenlenen kişinin maddi ve manevi varlığının korunması ve geliştirilmesi hakkıyla ilişkili olarak Anayasa’nın 10. unsurunda garanti altına alınan ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.” sözlerine yer verildi.
