Polonya’da halk önümüzdeki 4 yıl boyunca misyon yapacak parlamentonun 460 üyeli alt kanadı Sejm ile 100 üyeli üst kanadı Senato üyelerini belirlemek için 15 Ekim Pazar günü sandığa gitti. Yüzde 73 ile komünizmin yıkıldığı 1989 yılından bu yana en yüksek iştirakin gerçekleştiği seçimlerin galibi sandık çıkış anketlerine nazaran yüzde 36,8’lik oy ile 8 yıldır iktidarda olan milliyetçi ve muhafazakar Hukuk ve Adalet Partisi (Prawo i Sprawiedliwosc – PiS) oldu.
Ana muhalefet bloku Vatandaş Koalisyonu (Koalicja Obywatelska) yüzde 31,6 ile ikinci sırada yer alırken, Polonya Halk Cephesi PSL ile Polonya 2050 partilerinin oluşturduğu Üçüncü Yol (Trzecia Droga) koalisyonu yüzde 13 oranında oy aldı. Yüzde 8,6 oy oranı ile Yeni Sol (Nowa Lewica) ve yüzde 6,2’lik oy oranı ile çok sağcı Konfederacja Partisi seçim barajını aşarak parlamentoya girmeye hak kazanan öteki partiler oldu. Birinci belirlemelere nazaran PiS yüzde 36,8’lik oy ile seçimin galibi olmasına rağmen hükümet kurabilmek için 460 üyeli Sejm’de gerekli sayıyı elde edemedi. Kesin olmayan sonuçlara nazaran PiS 200 parlamenter çıkarırken, Vatandaş Koalisyonu 163, Üçüncü Yol Koalisyonu 55, Yeni Sol Koalisyonu 30, Konfederacja Partisi ise 12 parlamenter çıkardı.
TUSK BAŞKANLIĞINDA KOALİSYON HÜKÜMETİ İHTİMALİ
Resmi sonuçların 17 Ekim Salı günü açıklanması beklenirken, anayasa gereği 30 gün içerisinde parlamentoyu toplantıya çağırması gereken Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın sonraki 14 gün içinde ise parlamentoya giren partilerden birine hükümeti kurma misyonu vermesi gerekiyor. Andrzej Duda’nın en çok oyu alan, kendisinin de eski üyesi olduğu PiS’in önderi Jaroslaw Kaczynski’nin işaret edeceği şahsa hükümeti kurma vazifesi vermesine kesin gözüyle bakılırken, Duda’nın görevlendireceği kişi ve kabinesinin parlamentodan güvenoyu alması alması gerekiyor. 460 kişilik parlamentoda 200 parlamenter çıkaran PiS’in güvenoyu alabilmesi için gerekli 231 oya ulaşması birinci seçim sonuçlarına nazaran adeta imkansız görünüyor.
Seçim öncesi muhalefet partileri PiS ile hiçbir halde koalisyon yapmayacaklarını belirtirken, çok sağcı muhafazakar Konfederacja Partisi’nin bile PiS ile mutabakatı durumunda dahi itimat oylamasına evet diyecek toplam parlamenter sayısı 212’de kalıyor. Cumhurbaşkanı Duda’nın görevlendireceği kişi ve kabinesinin güvenoyu alamaması durumunda ise yeni başbakan ve bakanlar heyeti Sejm’de yapılacak oylamada salt çoğunlukla seçiliyor. Vatandaş Koalisyonu (163 parlamenter), Üçüncü Yol Koalisyonu (55 parlamenter) ve Yeni Sol partilerinin (30 parlamenter) toplamda 248 parlamenter ile 460 üyeli Sejm’de güvenoyu için gerekli olan 231 oyu aşıyor olmasından dolayı önümüzdeki haftalarda ülkede Vatandaş Koalisyonu başkanı Donald Tusk başbakanlığında bir koalisyon hükümetinin kurulmasına kesin gözüyle bakılıyor. Gerçekten kelam konusu partilerin başkanları seçim öncesi çok kere PiS hariç birbirleriyle koalisyona hazır olduklarını tekraren lisana getirmişti. PiS’e en yakın çizgideki Konfederacja ise PiS ile koalisyon kurmayacaklarını net bir biçimde söz etmişti.
İlk seçim sonuçlarının akabinde parti genel merkezinde konuşan Vatandaş Koalisyonu’nun önderi Donald Tusk, “Buna sahiden sahibiz. Partnerlerimizle en kısa müddette yeni, düzgün, demokratik bir hükümet kuracağız” derken an prestijiyle dünyadaki en keyifli kişinin kendisi olduğunu söyledi. PiS önderi Jaroslaw Kaczynski ise parti binasında kameraların karşısına geçerek “İlk sonuçlar partimizin tarihinde dördüncü zaferini sunmakta. Parlamento seçimlerinde dördüncü zafer ve bunların üçü ise gerisi sıra zaferler. Bu, oluşumumuz ve Polonya için aziz projemizin sahiden büyük başarısı. Lakin önümüzde bu başarıyı bir sonraki iktidarımız periyoduna dönüştürüp dönüştüremeyeceğimiz sorusu durmakta. An prestijiyle şimdi bilmiyoruz, fakat umutlu olmak zorundayız. Ve bilmeliyiz ki iktidarda da olsak, muhalefette de yer alsak Polonya için hazırladığımız projeyi farklı hallerde de olsa hayata geçireceğiz” formunda konuştu.
AB göçmen siyasetinin oylandığı referandum geçersiz olacak
Öte yandan ülkede genel seçimlerle eş vakitli olarak 4 sorudan oluşan referandum düzenlendi. Vatandaşlara, “Avrupa bürokrasinin dayattığı mecburî yine yerleştirme sistemiyle Ortadoğu ve Afrikalı binlerce yasadışı göçmen alınmasını destekliyor musun, Polonya’nın Belarus sonuna yerleştirdiği bariyerlerin kaldırılmasını destekliyor musun, emeklilik yaşının yine 67’ye çıkarılmasını destekliyor musun, Polonyalıların iktisadın stratejik dalları üzerindeki denetimi kaybetmesine yol açacak formda devlete ilişkin varlıkların yabancılara satılmasını destekliyor musun?” sorularının yöneltildiği referandumu manipülasyon olarak pahalandıran muhalefet partileri seçmenlere referanduma katılmamalarını tavsiye etmişti. Resmi olmayan birinci datalara nazaran iştirakin yüzde 40 seviyesinde kaldığı, bağlayıcı olması için gerekli yüzde 50 iştirak oranına ulaşılamaması nedeniyle referandumun geçersiz sayılması bekleniyor.
