Self determinasyon ya da Türk Lisan Kurumu tarafından tavsiye edilen biçimiyle kendi yazgısını tayin hakkı, alışılmış manada ulusların kendi geleceklerini belirlemesi kavramıdır. Genel olarak, milletlerin kendi siyasal durumlarını, ekonomik, toplumsal ve kültürel manada izleyecekleri yolu kendi istençleriyle belirlemeleri halinde tanım edilir. Buna nazaran; kendi geleceğini belirleme hakkı sadece ulusun kendisine aittir; kimse ulusun hayatına zorla müdahale etme, okullarını ve öteki kurumlarını yok etme, gelenek ve göreneklerine saldırma, lisanını baskı altına alma ve özgürlüklerini kısıtlama hakkına sahip değildir. Söz İngilizce “Self determinatio”n sözünden türetilmiştir.
Birleşmiş Milletler, devletlerin toprak bütünlüğünün self determinasyon hakkından daha önde olduğunu kabul etmektedir. Birleşmiş Milletler Genel Konseyi devir sözcüsü Miroslav Lajcak; self determinasyonun temel bir hak olmakla birlikte bu hakkın kullanılabilmesi için iki koşul koşulduğunu söz etmiştir;
Bu hak kullanılırken devletlerin toprak bütünlüğü ihlal edilmeyecektir.
Bu hak kullanılırken sıkıntıya taraf olan herkes mutabakat halinde olacaktır.
KAVRAMIN TARİHİ
Kökü bakımından Fransız ihtilali sırasında 1795 tarihinde yayınlanan insan ve vatandaş hakları demecine denk gitmektedir. Bu tabirin birinci kullanımı ulus devlet kavramının şekillenmeye başladığı 18.yy.’a götürülebilirse de, kavramın çağdaş manada oluşumu 20. yy başlarındaki kullanımıdır. Bu kavram Bolşevik başkan Vladimir Lenin tarafından 1914 yılında lisana getirilmiş, akabinde I. Dünya Savaşı yıllarında ve sonrasında ABD Lideri Woodrow Wilson terimi sık sık kullanmıştır. Lakin terim Wilson Prensipleri olarak bilinen 14 unsurluk bildirgenin hiçbir hususunda yer almamıştır.
