Cumhuriyet’in 100. yılında Türkiye Futbol Federasyonu da 100. yılını kutluyor.
Türkiye’nin futboldaki 100 yıllık tarihinde, ulusal ekipler bazında 2002 Dünya Kupası’nda yaşanan 3.’lük ve 2008 Avrupa Şampiyonası’nda yarı final, kulüpler bazında ise Galatasaray’ın kazandığı UEFA Kupası öne çıkıyor.
Yusuf Ziya Öniş başkanlığındaki birinci Türk Futbol Federasyonu, 23 Nisan 1923 tarihinde Şehzadebaşı’nda yapılan toplantının akabinde Futbol Heyet-i Müttehidesi ismiyle kuruldu. Çabucak akabinde FIFA’ya yapılan müracaatla birlikte Türkiye, 21 Mayıs 1923 tarihinde FIFA’nın 26. üyesi oldu.
FIFA üyeliğinin akabinde birinci ulusal maçına 26 Ekim 1923 tarihinde çıkan Türkiye, Taksim Stadı’nda Romanya ile 2-2 berabere kaldı. Bu maçtan 3 gün sonra Cumhuriyet ilan edildi.
Türkiye’de futbolun kentlere yayılıp profesyonel liglerin kurulması ve kulüplerde yabancı futbolcuların forma giymesiyle birlikte UEFA’ya üye olundu. 1962 yılında UEFA, Türkiye’nin tam üye olduğunu açıkladı. Türkiye Futbol Federasyonu, Avrupa Kupa Galipleri Kupası’na katılacak kadroları belirlemek üzere 1962-1963 döneminden itibaren Türkiye Kupası’nı organize etmeye başladı.
MİLLİ KADRO 3 DEFA DÜNYA KUPASI’NA KATILMA HAKKI KAZANDI
Türkiye A Ulusal Futbol Grubu; 1950, 1954 ve 2002 Dünya Kupası’nda gayret etme hakkı kazandı. 1950’de elemelerde Suriye’yi geçerek tertibe katılma hakkı kazanan Türkiye, Brezilya’da düzenlenen kupaya yolun uzak olması ve finansal nedenlerden ötürü katılmadı.
1954 Dünya Kupası Elemeleri’nde İspanya ile eşleşen Türkiye, birinci maçı deplasmanda 4-1 kaybederken, iç alanda ise 1-0 kazandı. O periyotta averaja bakılmadığı için İtalya’nın Başşehri Roma’da üçüncü bir maç oynandı. Olağan mühleti 2-2 biten müsabakanın akabinde yapılan para atışı sonucunda Türkiye, Dünya Kupası’na katılma hakkı kazandı.
İsviçre’de gerçekleştirilen Dünya Kupası’nda birinci maçında Batı Almanya’ya 4-1 kaybeden ay-yıldızlılar, Güney Kore’yi ise 7-0 yenerek tarihinin en farklı galibiyetlerinden birini aldı. Türkiye, play-off maçında ise Batı Almanya’ya 7-2 yenilerek üst cinse çıkamadı.
48 yıl sonra 2002 Dünya Kupası’na Şenol Güneş idaresinde katılma hakkı kazanan ulusallar, Japonya ve Güney Kore’nin ortaklaşa düzenlediği turnuvayı 3. olarak tamamlayarak Türk futbol tarihinin en kıymetli başarısına imza attı.
Brezilya, Çin ve Kosta Rika’yla birebir kümede yer alan ulusallar, kümesi 2. sırada tamamlayarak üst çeşide çıktı.
Son 16 cinsinde Japonya’yı, çeyrek finalde ise Senegal’i eleyen ay-yıldızlılar, yarı-final müsabakasında Brezilya’ya 1-0 kaybetti. Şenol Güneş’in öğrencileri üçüncülük karşılaşmasında konut sahibi Güney Kore’yi 3-2 yenerek turnuvayı 3. sırada tamamladı.
Dünya 3.’sü olan ulusallar, bu muvaffakiyetinin akabinde 2003 yılında düzenlenen FIFA Konfederasyonlar Kupası’nda uğraş etme hakkı kazandı. Ay-yıldızlılar bu turnuvada da 3. oldu.
MİLLİLER 2008 AVRUPA ŞAMPİYONASI’NDA YARI FİNAL OYNADI
UEFA tarafından düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası’na birinci kere 1996’da giden ulusal ekip; 2000, 2008, 2016 ve 2020’de de bu değerli tertipte yer aldı.
Milli ekip, 2000 Avrupa Şampiyonası’nda çeyrek finalde elenirken en kıymetli muvaffakiyetini 2008’deki tertipte elde etti.
Fatih Terim idaresinde Avusturya ve İsviçre’nin ortaklaşa düzenlediği turnuvada küme maçlarında Portekiz, Çekya ve İsviçre ile gayret eden ulusallar, İsviçre ve Çekya’yı yenerek 6 puanla kümeden çıkmayı başardı.
Çeyrek finalde penaltı atışları sonucunda Hırvatistan’ı eleyerek yarı finale yükselen ulusallar, bu cinste Almanya’ya son dakika golüyle 3-2 mağlup olarak elendi.
Almanya’da düzenlenecek UEFA 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası Elemeleri’nde Hırvatistan, Galler, Letonya ve Ermenistan’ın yer aldığı kümede gayret eden A Ulusal Futbol Grubu, elde ettiği sonuçların akabinde son maçlar öncesinde şampiyonaya katılma hakkı kazandı. Ulusallar bu sonuçla tarihinde 6. kere Avrupa Futbol Şampiyonası’nda gayret edecek.
UEFA KUPASI VE MUHTEŞEM KUPA
Türk futbol tarihinde kulüpler bazındaki en kıymetli başarıyı Galatasaray elde etti. 2000 yılında UEFA Kupası’nı müzesine götüren sarı-kırmızılı grup, UEFA Üstün Kupa finalinde de Real Madrid’i yenerek Avrupa’da 2 kupa kazandı.
Türkiye’nin kulüpler bazında kazandığı bir öteki kupa ise 2006 yılında Kayserispor’un müzesine götürdüğü İntertoto Kupası oldu.
Türk grupları Şampiyon Kulüpler Kupası ve Şampiyonlar Ligi’nde birer kere yarı final, 7 kere çeyrek final oynadı. Galatasaray 1989 yılında yarı final; 1963, 1970, 1994, 2001 ve 2013 yıllarında ise çeyrek final oynama başarısı gösterdi. Beşiktaş 1987 yılında, Fenerbahçe de 2008 yılında çeyrek finale kadar çıktı.
UEFA Kupası ve UEFA Avrupa Ligi’nde 2000 yılında Galatasaray kupayı kazanma başarısı gösterirken, Türk ekipleri ikişer defa yarı final ve çeyrek final oynadı.
Fenerbahçe 2013 yılında bu kupada yarı finale yükselirken, İzmir grubu Göztepe de 1969 yılında yarı finalde uzunluk gösterdi. Beşiktaş ise 2003 ve 2017’de çeyrek final oynayan grup oldu.
UEFA Kupa Galipleri Kupası’nda ise Galatasaray 1992’de, Bursaspor 1975’te, Göztepe 1970’te ve Fenerbahçe de 1964 yılında çeyrek final oynama başarısı gösterdi.
