Dünya’ya çarpan güçlü bir solar fırtına sebebiyle Avrupa ve Türkiye’nin birçok bölgesinde kuzey ışıkları görüldü. “Aurora Borealis” ismiyle da bilinen Kuzey Işıkları, gökyüzünü kırmızı ve yeşil ışıkla aydınlattı.
Güney İngiltere’nin kimi bölgelerinde gökyüzünü aydınlatan bu ışıklar, Türkiye’de de Ordu ve Samsun’da gözlemlendi.
Türkiye’deki birçok toplumsal medyada kullanıcısı da pembe, kırmızı ve yeşil renklerle bezenmiş gökyüzü fotoğraflarını paylaştı.
KUZEY IŞIKLARI NEDİR?
Kutup ışıkları ya da kutup aurorası, Kuzey ve Güney kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanı ile Güneş’ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalardır. Kuzey enlemlerde bu tesir aurora borealis yahut kuzey ışıkları olarak isimlendirilir.
Aurora borealis’in görünme mümkünlüğü, kuzey manyetik kutbuna yaklaştıkça artar. Manyetik kutbun yakınlarında oluşan auroralar tam 90 derece; fakat uzaktan kuzey ufkunu yeşilimsi bir parlaklıkla, bazen de güneş alışılmamış bir istikametten doğuyormuş üzere soluk bir kırmızıyla aydınlatırlar. Aurora borealis sıklıkla gündönümlerinde oluşur.
Auroralar bütün yeryüzünden ve öbür gezegenlerde de gözlemlenebilir. Daha uzun müddetli karanlık ve manyetik alan münasebetiyle, kutuplara yakınlaştıkça daha çok görünür olurlar.
KUZEY IŞIKLARI’NIN OLUŞMA ZAMANI
Aurora çoğunlukla kutuplarda oluşan bir olaydır. Güçlü bir manyetik fırtına süreksiz olarak aurorasal ovali genişlettiğinde, nadiren ılıman enlemlerde de görülür. Büyük manyetik fırtınalar yaklaşık olarak 11 yılda bir gerçekleşen güneşlekesi döngüsü ile en ağır fırtına ortaya çıkar ya da patlamada sonraki üç yıllık periyotta. Lakin, aurorasal bölgenin içinde auroranın oluşma mümkünlüğü, genel prestijiyle IMF çizgilerinin eğimine (literatürde Bz), bilhassa güney taraflı olmasına, bağlıdır.
Aurora olayını başlatan jeomanyetik fırtınalar aslında ekinoks aylarında daha barizleşir. Kutupsal aktiviteler ile bir ilgisi olmazken, neden jeomanyetik fırtınaların yeryüzünün mevsimlerine bağlı olduğu net olarak açıklığa kavuşmamıştır. Manyetopozda, yeryüzünün manyetik alanı kuzeyi gösterir. Bz büyük ve negatif olduğunda (IMF güneye doğru), yeryüzünün manyetik alanını temas noktasında kısmen mahzurlar. Güney taraflı Bz, güneş rüzgârının yeryüzünün daha içerideki manyetosferine ulaşabileceği bir kapı açar.
