Uzmanlar, son 1 ayda Marmara Denizi’nde yaşanan hafif ve orta şiddetteki zelzelelerin, muhtemel İstanbul zelzelesinin habercisi olup olmayacağına dair değerlendirmelerde bulundu.
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Zelzele Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Haluk Özener, bölgede en son 17 Aralık’ta Yalova’nın Çınarcık ilçesinde meydana gelen 4,1 büyüklüğündeki sarsıntının, Kuzey Anadolu Fayının kuzey kolu üzerinde olduğunu belirlediklerini söyledi.
Marmara Denizi’nde, 4 Aralık’ta meydana gelen 5,1 büyüklüğündeki zelzelesi hatırlatan Özener, bu sarsıntının de Kuzey Anadolu Fayının Marmara Denizi içinden geçen güney kolu üzerinde olduğu bilgisini verdi.
Özener, bu zelzelelerin birbirinden farklı iki kol üzerindeki sarsıntılar olduğunu belirterek, “Önceki yıllarda da Marmara Bölgesi’nde yılda yaklaşık ortalama 900 tane sarsıntımız var. Bu 900 zelzelenin 4 ila 5 tanesi, 4’ün üzerinde zelzeleler. Hasebiyle aslında bu yıl içinde de baktığımız üzere bunlar olağan sismik aktivite yoğunluğu içerisinde kıymetlendirilebilir.” dedi.
TÜRKİYE VE YAKIN ETRAFINDA GÜNDE 80-100 ORTASINDA DEPREM
Marmara Bölgesi’nde büyük bir zelzele beklendiğini belirten Özener, “Bu dünya üzerindeki bütün bilim insanlarının hemfikir olduğu bir husus. Bu türlü bir sarsıntısı maalesef biz göreceğiz. Biz toplum olarak, karar vericileri olarak bu sarsıntıya ne kadar hazırız? Biz bu hususta yoğunlaşsak aslında, zelzele ziyanlarının azaltılması istikametinde uğraşlarımızı yoğunlaştırsak daha yararlı olacağı kanaatindeyim.” diye konuştu.
Prof. Dr. Özener, 6 Şubat’ta yaşanan sarsıntılardan ötürü Türkiye’de 2023 yılının çok ağır geçtiğini kaydederek, “55 binin üzerinde zelzele oldu şu ana kadar. Lakin bu büyüklükte bir zelzele olmasa dahi, yaklaşık 20-25 bin her yıl ortalama zelzele oluyor. Yani günde 80 ila 100 ortasında tüm Türkiye’de ve yakın etrafında sarsıntılar olmakta. Yani maalesef ülkemiz bir zelzele ülkesi. Bunu kabul edip bununla birlikte yaşamamız lazım.” diye konuştu.
SON ZELZELELER MUHTEMEL İSTANBUL ZELZELESİNİN HABERCİSİ DEĞİL
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ziyadin Çakır da Marmara Denizi üzerinde son bir ayda birçok kentten hissedilen hafif ve orta şiddetli zelzelelerin, fay sınırları üzerindeki tesirlerini anlattı.
Çakır, toplumsal medya üzerinde zelzelelerle ilgili çok fazla spekülatif bilgi yayıldığını, konusu olmadığı halde birçok uzmanın da yorum yaptığını söyledi.
Deprem konusunun hayati bir ehemmiyete sahip olduğunu belirten Çakır, “Deprem aşikâr bir uzmanlık alanı. Her yer bilimci, jeolog ya da jeofizikçi sarsıntı çalışmıyor. Maalesef son sarsıntılardan bu yana hiç sarsıntı üzerine çalışmayan da yorum yapıyor. Birden fazla yetersiz, temel bilgilerle yanlış bir formda yapılıyor.” diye konuştu
Türkiye’deki büyük sarsıntı üreten ana fay çizgilerinin yanı sıra çok sayıda küçük fay çizgisi da olduğu bilgisini veren Çakır, şunları kaydetti:
“Türkiye’de yüzlerce irili ufaklı fay var. Bu faylar küçük sarsıntı üretiyor. Bu fay çizgileri üzerinde ortada 3, 4 ve 5 büyüklüğünde zelzele olması olağan. Son sarsıntılar de küçük faylar üzerinde oluşmuş sarsıntılar. Herkesin merak ettiği, bu sarsıntılar beklenen Marmara, İstanbul zelzelesinin öncüsü mü habercisi mi? Muhakkak değil. Bunlar yüz sene evvel de oluşuyordu.”
Çakır, sarsıntı jenerasyonundaki bir ülkede 4-5 büyüklüğündeki zelzelelerin olağan sarsıntılar olduğunu kaydetti.
“SON ZELZELELER ANA FAYDAN HAYLİ UZAK VE KÜÇÜKLER”
Prof. Dr. Çakır, küçük zelzelelerin ana faylara yakın olması durumunda dikkatli olmak gerektiğine dikkati çekerek, “Eğer sarsıntı Marmara Denizi’nin ortasından geçen Kuzey Anadolu Fayı’nın etkin kolu yakınında oluşursa, fayın üzerindeki gerilmeyi değiştirebilir ve sarsıntısı tetiklemeye neden olabilir. Fakat son sarsıntılar ana faydan epeyce uzak ve küçükler.” değerlendirmesinde bulundu.
Çakır, İstanbul’da öncelikli bahsin sarsıntıya hazırlık ve kentsel dönüşüm olduğunun altını çizdi.
Kentsel dönüşüm faaliyetlerine sürat verilmesi gerektiğini vurgulayan çakır, öncelikle okullar, hastaneler, devlet kurumları, büyük sanayi alanları üzere insan yoğunluğunun çok olduğu yerlerin dönüştürülmesi gerektiğini vurguladı.
Kentsel dönüşümün de hem müteaahhit hem de konut sahipleri için cazip hale gelmesi gerektiğini vurgulayan Çakır, “İstanbul’da kentsel dönüşümün acilen tamamlanması gerekiyor. Ne kadar çabuk olursa ilerideki bir sarsıntıda can kaybı o kadar az olacak.” tabirlerini kullandı.
MARMARA DENİZİ’NDE SON 1 AYDAKİ DEPREMLER
Marmara Denizi üzerinde son bir aydaki sarsıntılara bakıldığında, en büyük sarsıntı 4 Aralık’ta Gemlik Körfezi açıklarında 5,1 büyüklüğünde gerçekleşti.
Bu tarihte yaşanan zelzele Bursa, Yalova, Kocaeli ve İstanbul’da birçok noktadan hissedildi. Tıpkı gün birbirine yakın noktalarda 3,1, 3,2, 3,3, 3,5 ve 4,5 büyüklüğünde sarsıntılar de meydana geldi.
Bu zelzelenin akabinde 6 Aralık’ta da Gemlik Körfezi, Mudanya yakınlarında 3,1 büyüklüğünde, 9 Aralık’ta Çınarcık’ta 3 büyüklüğünde, 13 Aralık’ta ise tekrar Gemlik Körfezi’nde 3,7 büyüklüğünde zelzeleler oldu.
En son Yalova Çınarcık’ta 17 Aralık’ta meydana gelen 4,1 büyüklüğündeki sarsıntı İstanbul ve Kocaeli üzere birçok vilayet ve ilçeden de hissedildi.
