Yanardağ ya da volkanik dağ, magmanın (Dünya’nın iç katmanlarında bulunan, yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla erimiş kayalar) yeryüzünden dışarı püskürerek çıktığı coğrafik yer halleridir.
YANARDAĞ PATLAMALARI NEDEN OLUR?
Yerkabuğunun çabucak altında yer alan manto Dünya’nın hacimce yaklaşık %84’ünü oluşturur. Manto katmanları ortasında derinlere inildikçe sıcaklığın arttığı ve dış çekirdek hududunda yaklaşık 4000°C’ye ulaştığı varsayım ediliyor. Mantonun bilhassa alt katmanlarının bileşimini belirlemek yerbilimleri araştırmalarındaki kıymetli zorluklardan biri olsa da bugüne kadar yapılan araştırmalardan mantonun temel olarak silisyum, magnezyum, demir, oksijen üzere elementlerden meydana gelen kayaçlardan oluştuğu ayrıyeten mantoda çözünmüş gazlar ve su buharı da bulunduğu varsayım ediliyor.
Dünya’nın merkezindeki yüksek sıcaklık konveksiyona neden olur. Sıcaklığı yaklaşık 6000°C olan merkeze yakın bölgeler ısının tesiriyle yüzeye gerçek hareket ederken yüzeye yakın bölgeler merkeze hakikat batar. Konveksiyon sonucunda yerkabuğundaki levhaların hareket etmesiyle tektonik hareketler meydana gelir. Bu levhaların hareketleri sonucunda yerkabuğunda çatlaklar oluşur.
Mantonun yüzeye yakın kısımlarındaki (yaklaşık 100-200 km derinlikte) kayaçlar yüksek sıcaklık ve basınçtan ötürü eriyik halde bulunabilir. Eriyik kayaçlar (magma olarak isimlendirilir) etrafındaki katı haldeki kayaçlardan daha az ağır olduğu için magma bu çatlaklardan yükselerek yüzeye çıkar. Magmanın akışkanlığı yüksekse içindeki çözünmüş gazlar basitçe kaçar ve magma yüzeye ulaştığında lav akıntısı formunda hareket eder. Fakat magmanın akışkanlığı düşükse içindeki gazlar kaçamaz ve artan basıncın tesiriyle magma patlayarak yüzeye çıkar.
